Ý nghĩa của giải phẫu bệnh trong chẩn đoán và điều trị ung thư

Ung thư không phải dấu chấm hết nếu được phát hiện và điều trị đúng hướng. Hiện nay, với sự phát triển của y học và khoa học công nghệ, các phương pháp giải phẫu bệnh ngày càng có vai trò quan trọng giúp bác sĩ đưa ra quyết định điều trị chính xác, mở ra cơ hội sống cho người bệnh.

1. Giải phẫu bệnh là gì?

Giải phẫu bệnh là một lĩnh vực y học chuyên sâu, đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán các bệnh lý nguy hiểm, đặc biệt là ung thư. Phương pháp này dựa trên việc phân tích mô và tế bào thu thập từ cơ thể người bệnh, giúp xác định chính xác bản chất của tổn thương hoặc khối u.

Khi có dấu hiệu bất thường trong cơ thể, bác sĩ có thể chỉ định lấy mẫu mô thông qua sinh thiết, phẫu thuật hoặc nội soi. Mẫu bệnh phẩm sau đó được xử lý thành tiêu bản và quan sát dưới kính hiển vi. Thông qua hình thái tế bào, cấu trúc mô và các dấu hiệu đặc trưng, bác sĩ giải phẫu bệnh sẽ đưa ra kết luận về tình trạng bệnh lý của người bệnh. Kết quả giải phẫu bệnh có ý nghĩa then chốt trong quyết định hướng điều trị, góp phần nâng cao hiệu quả điều trị và tiên lượng cho từng người bệnh.

Giải phẫu bệnh là một lĩnh vực y học chuyên sâu, đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán các bệnh lý nguy hiểm, đặc biệt là ung thư

2. Ý nghĩa của giải phẫu bệnh trong điều trị ung thư

Giải phẫu bệnh không chỉ giúp chẩn đoán chính xác ung thư mà còn là nền tảng quan trọng để cá nhân hóa phác đồ điều trị, theo dõi hiệu quả điều trị và cải thiện tiên lượng bệnh nhân. Việc hiểu rõ vai trò của giải phẫu bệnh sẽ giúp người bệnh có thêm cơ sở để chủ động hơn trong quá trình điều trị ung thư.

Vai trò và ý nghĩa của giải phẫu bệnh ngày càng được nhấn mạnh trong bối cảnh tỷ lệ mắc bệnh ung thư gia tăng, đặc biệt là ở người trẻ. Cụ thể:

2.1. Giải phẫu bệnh giúp xác định chính xác bản chất khối u, phân loại và đánh giá mức độ ác tính của ung thư

Hiện nay có rất nhiều loại ung thư với đặc điểm sinh học, mức độ nguy hiểm, tốc độ phát triển và khả năng di căn khác nhau.  Những phương pháp chẩn đoán hình ảnh phổ biến thường chỉ cho thấy cái nhìn tổng quan về những cấu trúc bất thường. Trong khi đó, giải phẫu bệnh có thể xác định bản chất tổn thương, phân loại tế bào ung thư, giai đoạn bệnh và đánh giá mức độ ác tính của khối u, từ đó giúp bác sĩ  đưa ra chẩn đoán chính xác, tiên lượng bệnh và đưa ra phương án điều trị tối ưu. Cụ thể, các tế bào được lấy từ mô sinh thiết sẽ được phân tích tỉ mỉ để xác định:

• Khối u là lành tính hay ác tính?
• Nếu là ung thư, nó thuộc loại nào, cấp độ nào?
• Tế bào ung thư có đặc điểm sinh học gì, có thể đáp ứng với phương pháp điều trị nào?

Không có giải phẫu bệnh, ung thư vẫn chỉ là một dấu hỏi lớn.

2.2. Hướng dẫn điều trị cá nhân hóa

Xu hướng y học hiện đại tập trung vào điều trị cá nhân hóa dựa trên đặc điểm sinh học của khối u. Trọng tâm của chiến lược này chính là kết quả giải phẫu bệnh học kết hợp các xét nghiệm phân tử học chuyên sâu.

Nhờ vào giải phẫu bệnh và các xét nghiệm liên quan, bác sĩ có thể tiếp cận “chân dung” toàn diện của khối u, bao gồm loại tế bào ung thư, mức độ biệt hóa và các dấu hiệu sinh học đặc trưng của từng bệnh nhân. Đây là dữ liệu nền tảng để lựa chọn liệu pháp điều trị phù hợp nhất, nhất là các liệu pháp nhắm trúng đích hay liệu pháp miễn dịch. Nhờ vậy, các phác đồ điều trị không chỉ chính xác hơn mà còn giúp hạn chế các can thiệp không cần thiết và mở ra cơ hội sống cao hơn cho người bệnh.

Ví dụ, ở bệnh nhân ung thư vú có biểu hiện dương tính với thụ thể HER2, các thuốc nhắm trúng đích như thuốc kháng HER2 sẽ mang lại hiệu quả điều trị vượt trội. Tương tự, với ung thư phổi mang đột biến EGFR, thay vì sử dụng hóa trị truyền thống, người bệnh sẽ được ưu tiên các thuốc ức chế EGFR giúp tăng tỉ lệ đáp ứng và cải thiện chất lượng sống.

2.3. Theo dõi hiệu quả điều trị và phát hiện tái phát

Kết quả giải phẫu bệnh còn đóng vai trò trong việc theo dõi hiệu quả điều trị và phát hiện tái phát. Thông qua phân tích các mẫu mô thu được sau phẫu thuật hoặc điều trị, bác sĩ có thể đánh giá mức độ đáp ứng với liệu pháp đã áp dụng. Nếu còn sót lại tế bào ung thư, thông tin này sẽ giúp điều chỉnh kế hoạch điều trị như bổ sung hóa trị, xạ trị hoặc chuyển sang liệu pháp đích phù hợp hơn.

Giải phẫu bệnh còn đặc biệt hữu ích trong việc phát hiện những dấu hiệu đầu tiên của ung thư tái phát – đôi khi ngay cả khi bệnh nhân chưa có triệu chứng lâm sàng. Các mẫu sinh thiết định kỳ hoặc xét nghiệm sinh thiết lỏng giúp phát hiện sớm khả năng tái phát hoặc tồn tại tế bào ung thư sót lại, từ đó can thiệp sớm và tăng khả năng kiểm soát bệnh.

Bên cạnh đó, một số chỉ số bệnh học còn mang giá trị dự báo tiên lượng – giúp đánh giá nguy cơ tái phát cũng như thời gian sống sót sau điều trị. Đây là căn cứ quan trọng để cá nhân hóa kế hoạch theo dõi, giảm thiểu nguy cơ bỏ sót những trường hợp bệnh tiến triển âm thầm.

2.4. Giảm thiểu điều trị không cần thiết, tối ưu hóa chi phí

Trong điều trị ung thư, không phải liệu pháp nào cũng phù hợp với tất cả bệnh nhân. Việc lựa chọn sai hướng điều trị không chỉ làm giảm hiệu quả mà còn khiến người bệnh phải đối mặt với nhiều tác dụng phụ không đáng có. Nhờ phân tích mô bệnh học và các đặc điểm sinh học của khối u, bác sĩ có thể loại trừ sớm những lựa chọn điều trị không phù hợp, từ đó tránh lãng phí thời gian, công sức và tiền bạc vào những can thiệp không cần thiết.

Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh chi phí điều trị ung thư ngày càng cao và việc tiếp cận các liệu pháp tiên tiến vẫn còn nhiều rào cản. Đồng thời, nguồn lực y tế cũng được sử dụng một cách hiệu quả hơn, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc toàn diện.

Giải phẫu bệnh giúp chẩn đoán chính xác, cá nhân hóa phác đồ điều trị, theo dõi hiệu quả điều trị và cải thiện tiên lượng bệnh nhân
 

3. Các phương pháp xét nghiệm giải phẫu bệnh đang được ứng dụng

Xét nghiệm giải phẫu bệnh được coi là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán bệnh đặc biệt là các bệnh lý ác tính. Xét nghiệm giải phẫu bệnh được thực hiện trên những mẫu bệnh phẩm tế bào, bệnh phẩm mô từ các cơ quan trong cơ thể được sinh thiết trong quá trình nội soi, sinh thiết kim hoặc trong quá trình phẫu thuật.

3.1. Xét nghiệm tế bào học

Đây là một trong những phương pháp đơn giản, dễ thực hiện và ít xâm lấn nhất, thường được sử dụng trong giai đoạn sàng lọc, phát hiện và định hướng điều trị ban đầu. Thông qua việc thu thập tế bào từ dịch tiết (như dịch cổ tử cung, đờm, nước tiểu) hoặc hút chọc kim nhỏ từ các khối u nghi ngờ, bác sĩ có thể nhận diện những dấu hiệu bất thường ở cấp độ tế bào.

Tế bào học tuy không cho thấy được cấu trúc tổ chức mô như mô bệnh học, nhưng lại mang giá trị lớn trong tầm soát sớm nhiều loại ung thư như ung thư cổ tử cung, ung thư tuyến giáp, ung thư vú,... Một số ứng dụng nổi bật của xét nghiệm tế bào học:

• Tầm soát ung thư cổ tử cung bằng phương pháp Pap Smear hoặc Thinprep.
• Phát hiện sớm ung thư tuyến giáp, tuyến vú và các khối u mềm qua chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA).
• Đánh giá các dịch cơ thể như dịch màng phổi, dịch màng bụng, dịch não tủy,... nhằm tìm kiếm tế bào bất thường.

Tuy nhiên, để có chẩn đoán chính xác tuyệt đối, phương pháp này có thể được kết hợp với các xét nghiệm chuyên sâu hơn.

Xét nghiệm tế bào học

3.2. Xét nghiệm mô bệnh học

Xét nghiệm mô bệnh học được coi là bức tranh toàn cảnh, cho phép bác sĩ giải phẫu bệnh không chỉ đánh giá được tế bào mà còn cho thấy cả:

• Cấu trúc mô, mức độ biệt hóa và bản chất tổn thương
• Giai đoạn bệnh, mức độ lan rộng của khối u
• Gợi ý vị trí của khối u ung thư nguyên phát trong trường hợp nghi ngờ di căn.

Mẫu mô được thu thập thông qua sinh thiết hoặc phẫu thuật, sau đó được xử lý, cắt lát và nhuộm màu để đánh giá dưới kính hiển vi.

Xét nghiệm mô bệnh học có độ chính xác cao hơn xét nghiệm tế bào học. Kết quả của xét nghiệm mô bệnh học cũng có thể được sử dụng để phục vụ cho các xét nghiệm chuyên sâu khác như hóa mô miễn dịch và xét nghiệm di truyền.

Xét nghiệm mô bệnh học

3.3. Hóa mô miễn dịch

Hóa mô miễn dịch là phương pháp sử dụng kháng thể đặc hiệu để nhận diện dấu ấn sinh học trên tế bào của một mẫu mô. Khi các xét nghiệm hình thái học thông thường chưa đủ để phân biệt rõ ràng loại ung thư, hóa mô miễn dịch chính là trợ thủ đắc lực cho bác sĩ để xác định:

• Nguồn gốc khối u (nhất là các trường hợp u không biệt hóa, di căn).
• Phân biệt tổn thương lành tính và ác tính.
• Phân loại chính xác u lympho ác tính.
• Phát hiện đích điều trị tiềm năng (như HER2 trong ung thư vú, PD-L1 trong ung thư phổi…).
• Hỗ trợ tiên lượng ung thư.

Hóa mô miễn dịch

 3.4. Xét nghiệm đột biến gen

Trong lĩnh vực điều trị ung thư hiện đại, việc phân tích các đột biến gen trong tế bào ung thư ngày càng đóng vai trò cốt lõi. Thay vì chỉ dựa vào loại mô hoặc vị trí khối u, y học ngày nay tập trung nhiều hơn vào việc "giải mã" cấu trúc di truyền của từng bệnh nhân.

Xét nghiệm đột biến gen, hay còn gọi là xét nghiệm sinh học phân tử, giúp phát hiện những bất thường di truyền liên quan đến ung thư. Một bệnh ung thư có thể có liên quan đến sự biến đổi của một hoặc nhiều gen trong cơ thể, thường gặp như các đột biến EGFR, KRAS, BRAF, BRCA hoặc sự biểu hiện quá mức của HER2. Những dữ liệu này có giá trị đặc biệt trong việc:

• Lựa chọn phương pháp điều trị trúng đích: Một số thuốc nhắm mục tiêu vào chính các gen bị đột biến, từ đó tăng hiệu quả điều trị và giảm thiểu độc tính không mong muốn.
• Phân tầng nguy cơ và tiên lượng: Những gen nhất định có thể liên quan đến khả năng di căn, tái phát hoặc đáp ứng kém với điều trị truyền thống.
• Cá nhân hóa phác đồ điều trị: Thay vì sử dụng cùng một loại thuốc cho tất cả, bác sĩ sẽ xây dựng kế hoạch điều trị riêng biệt cho từng bệnh nhân dựa trên hồ sơ gen.

Việc tích hợp kỹ thuật phân tích đột biến gen vào chẩn đoán giải phẫu bệnh được xem là bước đột phá, giúp nâng cao độ chính xác trong chẩn đoán và điều trị. Nhờ đó, bệnh nhân ung thư ngày nay có nhiều cơ hội tiếp cận với các liệu pháp tiên tiến, mang lại hy vọng kiểm soát bệnh tốt hơn và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Xét nghiệm đột biến gen

Chiến đấu với ung thư là một hành trình dài nhưng với sự hỗ trợ từ những tiến bộ trong giải phẫu bệnh, bệnh nhân ngày nay có thêm cơ hội để tiếp cận phương pháp điều trị cá nhân hóa, hiệu quả hơn và ít rủi ro hơn. Hiểu đúng, chẩn đoán đúng – đó chính là bước khởi đầu cho hy vọng mới của bệnh nhân ung thư.

Chuyên khoa Giải phẫu bệnh tế bào – Trung tâm Y khoa NeoMedic là địa chỉ tin cậy dành cho người bệnh đang cần chẩn đoán và điều trị các bệnh lý ung thư. Chuyên khoa thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu như tế bào học, mô bệnh học, hóa mô miễn dịch và sinh học phân tử, giúp xác định chính xác bản chất tổn thương, hỗ trợ bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị tối ưu và theo dõi hiệu quả lâu dài.

Đội ngũ bác sĩ tại NeoMedic là những chuyên gia đầu ngành giàu kinh nghiệm đến từ Bệnh viện K và Phòng khám 125 Thái Thịnh, có trình độ chuyên môn cao và nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực ung bướu. Chúng tôi luôn đặt người bệnh làm trung tâm, cam kết mang đến dịch vụ y tế chất lượng, chính xác và nhân văn.

NeoMedic – Nơi bạn trao gửi niềm tin về sức khỏe toàn diện!

Để được tư vấn chi tiết, vui lòng liên hệ hotline 096 863 6630 hoặc 024 73 036 630.

Trung tâm Y khoa NeoMedic

(Điều trị Đa khoa - Ung bướu chuyên sâu)

• Địa chỉ: Yên Xá - Tân Triều - Thanh Trì - Hà Nội
• Hotline: 0247 303 6630 / 096 863 6630 (Zalo)

Website: https://neomedic.vn