Tầm soát ung thư cổ tử cung như thế nào?

Ung thư cổ tử cung là một trong những bệnh ung thư phụ khoa nguy hiểm nhất, thường gặp ở phụ nữ trên 30 tuổi. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đây là loại ung thư phổ biến thứ tư ở phụ nữ và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu do ung thư tại nhiều quốc gia đang phát triển. Nguyên nhân chủ yếu đến từ nhiễm virus HPV kéo dài - một trong những loại virus lây qua đường tình dục phổ biến nhất hiện nay.

Tóm tắt nội dung chính trong bài viết:

• Tầm soát ung thư cổ tử cung giúp phát hiện sớm các bất thường tế bào và ngăn chặn ung thư ngay từ giai đoạn tiền ung thư trước khi bệnh tiến triển.
  Các phương pháp tầm soát phổ biến hiện nay gồm Pap smear, xét nghiệm HPV, xét nghiệm kết hợp và soi cổ tử cung, mỗi phương pháp có vai trò bổ trợ trong phát hiện tổn thương.
• Mọi phụ nữ từ 21 tuổi trở lên đều cần tầm soát định kỳ theo khuyến cáo từng nhóm tuổi, đặc biệt những người có yếu tố nguy cơ cao cần tầm soát sớm và thường xuyên hơn.

1. Tầm soát ung thư cổ tử cung là gì? Vì sao nên tầm soát?

Tầm soát ung thư cổ tử cung là phương pháp phát hiện sớm những bất thường trong tế bào cổ tử cung - dấu hiệu cảnh báo giai đoạn tiền ung thư trước khi bệnh tiến triển. Theo các nghiên cứu y học, quá trình từ khi tế bào bắt đầu biến đổi đến khi trở thành ung thư thường kéo dài 3 - 7 năm. Vì vậy việc tầm soát định kỳ giúp ngăn chặn ung thư ngay từ khi còn chưa hình thành.

Phụ nữ có những thay đổi nhẹ ở tế bào sẽ được theo dõi thường xuyên hơn để đảm bảo tế bào trở lại bình thường. Trường hợp phát hiện tổn thương mức độ cao, bác sĩ có thể can thiệp sớm để loại bỏ tế bào bất thường, giúp bảo toàn sức khỏe và khả năng sinh sản.

Thực tế, trong 30 năm qua, tỷ lệ mắc và tử vong do ung thư cổ tử cung tại Hoa Kỳ đã giảm một nửa, chủ yếu nhờ phụ nữ duy trì thói quen tầm soát định kỳ. Mục tiêu của tầm soát không chỉ là phát hiện ung thư, mà quan trọng hơn là ngăn chặn bệnh kịp thời trước khi xuất hiện triệu chứng hoặc di căn, giúp bảo toàn khả năng sinh sản, giảm đáng kể chi phí và tăng cường chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Tầm soát định kỳ giúp ngăn chặn ung thư ngay từ khi còn chưa hình thành

2. Các xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung

Để phát hiện sớm những bất thường có thể dẫn đến ung thư cổ tử cung, y học hiện nay sử dụng ba phương pháp tầm soát chính:

• Xét nghiệm Pap (Pap smear / tế bào học cổ tử cung)
• Xét nghiệm HPV DNA
• Xét nghiệm kết hợp HPV/Pap 

Ngoài ra còn một số phương pháp tầm soát ung thư cổ tử cung phổ biến khác như soi cổ tử cung,... Cụ thể:

2.1. Xét nghiệm phết tế bào âm đạo - cổ tử cung (Pap smear)

Đây là phương pháp tầm soát cổ điển và phổ biến nhất, được thực hiện trong khám phụ khoa định kỳ. Bác sĩ sử dụng một dụng cụ mỏ vịt và bàn chải nhỏ để nhẹ nhàng lấy mẫu tế bào từ bề mặt cổ tử cung và âm đạo. Mẫu tế bào sau đó được kiểm tra dưới kính hiển vi để phát hiện:

• Những thay đổi bất thường có thể tiến triển thành ung thư cổ tử cung.
• Các tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng vùng cổ tử cung.

Xét nghiệm này thực hiện đơn giản, chi phí thấp và có hiệu quả cao. Hiện nay có một vài dạng xét nghiệm phết tế bào âm đạo - cổ tử cung được áp dụng phổ biến như:

• Pap smear cổ điển: mẫu tế bào được phết lên lam kính.
• ThinPrep Pap Test: mẫu tế bào được bảo quản trong dung dịch đặc biệt, cho phép phân tích rõ ràng, chính xác hơn.

2.2. Xét nghiệm HPV

Khác với Pap smear chỉ quan sát hình thái tế bào, xét nghiệm HPV phát hiện DNA hoặc RNA của các chủng virus HPV nguy cơ cao - nguyên nhân chính gây ung thư cổ tử cung. Quy trình thực hiện của xét nghiệm này cũng tương tự Pap smear: bác sĩ dùng mỏ vịt để thu mẫu tế bào ở cổ tử cung, sau đó gửi đến phòng xét nghiệm để phân tích vật liệu di truyền của virus HPV.

Xét nghiệm HPV có độ nhạy cao, tuy nhiên không thể phát hiện tiền ung thư hoặc bản thân ung thư.

2.3. Soi cổ tử cung

Soi cổ tử cung là thủ thuật kiểm tra trực quan cổ tử cung bằng thiết bị phóng đại quang học, giúp bác sĩ quan sát rõ ràng các tổn thương nghi ngờ ung thư hoặc tiền ung thư. Trong quá trình thực hiện, bác sĩ sẽ nhẹ nhàng đưa mỏ vịt để mở âm đạo, sau đó bôi dung dịch acid acetic loãng lên bề mặt cổ tử cung. Dung dịch này làm đổi màu những vùng tế bào bất thường mà mắt thường khó phát hiện.

Tiếp theo, bác sĩ sử dụng ống soi cổ tử cung, một thiết bị có thấu kính phóng đại và nguồn sáng mạnh để quan sát chi tiết bề mặt cổ tử cung. Nếu phát hiện vùng nghi ngờ, mẫu mô nhỏ sẽ được sinh thiết và gửi đến phòng xét nghiệm giải phẫu bệnh nhằm xác định bản chất tổn thương.

Soi cổ tử cung thường được chỉ định trong các trường hợp:

• Kết quả Pap smear hoặc xét nghiệm HPV bất thường.
• Có dấu hiệu nghi ngờ tổn thương cổ tử cung trong quá trình khám phụ khoa.
• Theo dõi hiệu quả điều trị sau can thiệp.

Phương pháp này không gây đau đớn đáng kể, thời gian thực hiện ngắn (10 - 15 phút) và mang lại độ chính xác cao trong chẩn đoán tổn thương tiền ung thư.

2.5. Xét nghiệm khác

Một số chỉ số sinh hóa có thể được kiểm tra song song nhằm đánh giá tình trạng sức khỏe tổng quát, bao gồm:

• Điện giải đồ, acid uric, ure, creatinin: giúp kiểm tra chức năng thận.
• Men gan (AST, ALT): đánh giá chức năng gan.
• Lactate dehydrogenase (LDH): chỉ dấu liên quan đến chuyển hóa tế bào.

Các xét nghiệm này không trực tiếp chẩn đoán ung thư cổ tử cung nhưng có vai trò quan trọng trong đánh giá toàn trạng, tiên lượng và lựa chọn phương pháp điều trị cho người bệnh nếu bệnh được phát hiện.

Có nhiều phương pháp phát hiện sớm những bất thường có thể dẫn đến ung thư cổ tử cung

3. Ai nên tầm soát ung thư cổ tử cung?

Theo Cơ quan Y tế Dự phòng Hoa Kỳ (USPSTF) và Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS), mọi phụ nữ từ 21 tuổi trở lên đều nên thực hiện tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ, bất kể đã quan hệ tình dục hay chưa. Việc tầm soát đều đặn giúp phát hiện sớm tổn thương tiền ung thư, tăng khả năng điều trị khỏi hoàn toàn và giảm tỷ lệ tử vong đáng kể.

3.1. Độ tuổi 21 - 29

Phụ nữ được khuyến cáo nên đi xét nghiệm Pap smear mỗi 3 năm một lần từ tuổi 21. Ở độ tuổi này, tình trạng nhiễm HPV khá phổ biến nhưng thường tự khỏi trong 1 - 2 năm. Do đó, việc xét nghiệm HPV không được khuyến khích.

3.2. Độ tuổi 30 - 65

Khi bước sang tuổi 30, nguy cơ nhiễm HPV dai dẳng và hình thành tổn thương tiền ung thư bắt đầu tăng cao. Vì vậy, phụ nữ trong nhóm tuổi này được khuyến nghị lựa chọn tầm soát theo các phương pháp và tần suất sau:

• Xét nghiệm HPV định kỳ 5 năm/lần.
• Xét nghiệm HPV/Pap 5 năm một lần
• Xét nghiệm Pap 3 năm một lần

3.3. Trên 65 tuổi

Phụ nữ trên 65 tuổi có thể ngừng tầm soát nếu đã có kết quả tầm soát bình thường liên tục trong nhiều năm và không có tiền sử tổn thương tiền ung thư mức độ cao hoặc mắc ung thư. Tuy nhiên, những người không được tầm soát thường xuyên hoặc gần đây có kết quả bất thường khi khám phụ khoa nên tiếp tục thực hiện sàng lọc ung thư sau 65 tuổi.

Việc dừng hay tiếp tục xét nghiệm nên được quyết định sau khi trao đổi trực tiếp với bác sĩ sản phụ khoa, dựa trên tiền sử sức khỏe và nguy cơ cá nhân của từng người.

3.4. Những trường hợp đặc biệt

Bên cạnh các khuyến cáo chung theo độ tuổi, có một số nhóm phụ nữ được xem là nguy cơ cao mắc ung thư cổ tử cung và cần tầm soát sớm hơn, thường xuyên hơn so với người bình thường, bao gồm:

• Người dương tính với HIV.
• Người suy giảm miễn dịch như đang điều trị ung thư, ghép tạng, dùng thuốc ức chế miễn dịch lâu dài hoặc mắc các bệnh tự miễn,...
• Người có kết quả xét nghiệm sàng lọc cổ tử cung hoặc sinh thiết bất thường gần đây.
• Người từng mắc ung thư cổ tử cung.

Mọi phụ nữ từ 21 tuổi trở lên đều nên thực hiện tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ

4. Khi nào nên tầm soát ung thư cổ tử cung?

Theo khuyến cáo của các chuyên gia sản phụ khoa, phụ nữ nên thực hiện tầm soát khi chu kỳ kinh nguyệt đã kết thúc từ 3 - 5 ngày. Ở thời điểm này, cổ tử cung không còn dính máu kinh, giúp bác sĩ quan sát và lấy mẫu tế bào rõ ràng hơn. Đồng thời lượng dịch âm đạo ổn định, không gây ảnh hưởng đến quá trình phân tích tế bào và DNA virus.

5. Lưu ý trước khi tầm soát ung thư cổ tử cung

Để kết quả tầm soát đạt độ chính xác cao nhất, chị em phụ nữ cần chuẩn bị kỹ lưỡng và tuân thủ một số hướng dẫn trước khi thực hiện xét nghiệm như sau:

• Tránh quan hệ tình dục và sử dụng các sản phẩm đường âm đạo trong 2 - 3 ngày trước xét nghiệm như thuốc đặt, dung dịch vệ sinh, chất bôi trơn, tampon,...
• Điều trị ổn định các bệnh viêm nhiễm phụ khoa trước khi xét nghiệm. Tình trạng viêm làm thay đổi cấu trúc tế bào và có thể che lấp hoặc giả tạo tổn thương bất thường, dẫn đến kết quả sai lệch.
• Thông báo với bác sĩ về tiền sử y khoa và các thuốc đang sử dụng để bác sĩ đánh giá chính xác và lựa chọn phương pháp xét nghiệm phù hợp nhất.

Chị em phụ nữ cần chuẩn bị kỹ lưỡng và tuân thủ một số hướng dẫn trước khi thực hiện xét nghiệm

6. Tầm soát ung thư cổ tử cung ở đâu?

Khi lựa chọn cơ sở y tế để tầm soát ung thư cổ tử cung, chị em nên ưu tiên các cơ sở uy tín, đảm bảo chẩn đoán chính xác, bảo mật kết quả và tận tâm trong quá trình thăm khám. Tại Hà Nội, Trung tâm Y khoa NeoMedic được nhiều khách hàng tin tưởng lựa chọn nhờ hội tụ đầy đủ các tiêu chuẩn về chuyên môn, công nghệ và chất lượng dịch vụ:

• Đội ngũ bác sĩ từ bệnh viện K đầu ngành lĩnh vực ung bướu: NeoMedic quy tụ các bác sĩ sản phụ khoa và ung bướu đến từ Bệnh viện K Trung ương - những chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm trong chẩn đoán và điều trị ung thư cổ tử cung.
• Hệ thống máy móc xét nghiệm hiện đại: Trung tâm đầu tư hệ thống máy soi cổ tử cung, máy móc xét nghiệm hiện đại, thực hiện trong môi trường khép kín, đảm bảo kết quả chính xác nhất.
• Dịch vụ tận tâm, quy trình khám bảo mật, riêng tư: NeoMedic đặc biệt chú trọng đến trải nghiệm cá nhân hóa của từng khách hàng: phòng khám riêng biệt, không gian kín đáo, quy trình khép kín và bảo mật thông tin. Mọi thao tác đều được thực hiện nhẹ nhàng, tôn trọng cảm xúc và sự thoải mái của chị em phụ nữ.
• Chi phí hợp lý: NeoMedic cam kết minh bạch giá cả dịch vụ, không chèo kéo, phát sinh chi phí bất thường trong quá trình thăm khám và chữa bệnh tại trung tâm.

Gói khám tầm soát ung thư cổ tử cung tại Trung tâm Y khoa NeoMedic được xây dựng bởi các chuyên gia với các phương pháp:

• Khám lâm sàng phụ khoa.
• Soi cổ tử cung
• Xét nghiệm tế bào học Wiseprep Pap
• Xét nghiệm định type HPV nguy cơ cao.

Sự kết hợp giữa chuyên môn vững vàng - công nghệ hiện đại - dịch vụ tận tâm giúp NeoMedic trở thành địa chỉ đáng tin cậy để phụ nữ chủ động bảo vệ sức khỏe sinh sản và phòng ngừa ung thư cổ tử cung hiệu quả.

Trung tâm Y khoa NeoMedic là địa chỉ tầm soát ung thư cổ tử cung hàng đầu tại Hà Nội

7. Giải đáp một số câu hỏi thường gặp về tầm soát cổ tử cung (FAQ)

7.1. Tầm soát ung thư cổ tử cung giá bao nhiêu?

Chi phí tầm soát ung thư cổ tử cung tại các cơ sở y tế hiện nay dao động từ 1.500.000 VNĐ đến hơn 2.500.000 VNĐ, tùy theo gói dịch vụ và phương pháp xét nghiệm được lựa chọn. Một số cơ sở y tế, như Trung tâm Y khoa NeoMedic, thường có chương trình ưu đãi hoặc gói khám tổng hợp giúp khách hàng tiết kiệm chi phí mà vẫn đảm bảo đầy đủ các bước tầm soát cần thiết.

7.2. Tầm soát ung thư cổ tử cung có đau không?

Các phương pháp tầm soát hiện nay hầu như không gây đau đớn. Khi bác sĩ lấy mẫu tế bào hoặc soi cổ tử cung, chị em phụ nữ có thể cảm thấy hơi khó chịu hoặc có cảm giác căng tức nhẹ trong vài giây, nhưng hoàn toàn không ảnh hưởng đến sức khỏe.

7.3. Chưa quan hệ tình dục, tầm soát ung thư cổ tử cung có ảnh hưởng gì không?

Với những phụ nữ chưa từng quan hệ tình dục, việc tầm soát ung thư cổ tử cung không gây ảnh hưởng đến sức khỏe, miễn là được thực hiện bởi bác sĩ sản phụ khoa có kinh nghiệm và sử dụng dụng cụ phù hợp.

7.4. Tầm soát ung thư cổ tử cung có chính xác không?

Giống như bất kỳ xét nghiệm y khoa nào khác, tầm soát ung thư cổ tử cung không thể chính xác tuyệt đối 100%. Dù các phương pháp như Pap smear hay xét nghiệm HPV hiện nay có độ chính xác cao, vẫn có thể xảy ra kết quả dương tính giả hoặc âm tính giả, tùy thuộc vào chất lượng mẫu và tình trạng cơ thể tại thời điểm xét nghiệm:

• Kết quả dương tính giả: Là khi xét nghiệm cho thấy có tế bào bất thường trong khi thực tế tế bào hoàn toàn bình thường, có thể gây tốn kém và khiến người bệnh lo lắng.
• Kết quả âm tính giả: Là khi xét nghiệm cho kết quả bình thường trong khi thực tế đã tồn tại tế bào bất thường hoặc tổn thương tiền ung thư. Người nhận kết quả âm tính giả có thể chủ quan, trì hoãn tái khám dù có triệu chứng, khiến bệnh bị phát hiện muộn hơn.

Các yếu tố có thể ảnh hưởng đến độ chính xác của xét nghiệm:

• Mẫu thu được quá ít tế bào hoặc không đủ tế bào bất thường để phân tích.
• Nhiễm trùng hoặc máu kinh che khuất tế bào bất thường.
• Quan hệ tình dục, thụt rửa hoặc dùng thuốc âm đạo trước khi xét nghiệm có thể làm trôi hoặc loãng tế bào.
• Kỹ thuật lấy mẫu hoặc xử lý mẫu không đúng quy trình.

Vì vậy, chị em nên tuân thủ các hướng dẫn trước khi đi làm xét nghiệm tầm soát, đồng thời lựa chọn cơ sở y tế uy tín, bác sĩ có kinh nghiệm và phòng xét nghiệm đạt chuẩn.

7.5. Người đã cắt bỏ tử cung có cần sàng lọc ung thư cổ tử cung nữa không?

Việc có cần tiếp tục tầm soát ung thư cổ tử cung hay không phụ thuộc vào phạm vi phẫu thuật cắt tử cung, nguyên nhân cắt bỏ, và tiền sử bệnh lý cổ tử cung của người phụ nữ. Không phải mọi trường hợp cắt tử cung đều có thể dừng tầm soát:

Trường hợp đã cắt bỏ toàn bộ tử cung

• Nếu phẫu thuật được thực hiện vì các lý do lành tính (như u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung, sa tử cung...) và không có tiền sử tế bào cổ tử cung bất thường hoặc ung thư cổ tử cung, chị em không cần tiếp tục tầm soát.
• Nếu việc cắt bỏ liên quan đến ung thư cổ tử cung hoặc tổn thương tiền ung thư, chị em vẫn nên tiếp tục tầm soát trong ít nhất 20 năm sau phẫu thuật, ngay cả khi cổ tử cung đã được loại bỏ, vì vẫn có khả năng tế bào bất thường còn sót lại ở phần chóp âm đạo.

Trường hợp chỉ cắt bỏ tử cung nhưng còn giữ lại cổ tử cung

Trong trường hợp này, phần cổ tử cung vẫn tồn tại và vẫn có nguy cơ hình thành tổn thương tiền ung thư hoặc ung thư cổ tử cung. Do đó, chị em cần tiếp tục tầm soát định kỳ bằng Pap smear hoặc xét nghiệm HPV theo khuyến cáo như phụ nữ bình thường.

Trường hợp phụ nữ có tiền sử thay đổi tế bào cổ tử cung mức độ nặng hoặc ung thư

Ngay cả sau khi cắt bỏ toàn bộ tử cung, bác sĩ vẫn khuyến nghị theo dõi định kỳ bằng xét nghiệm Pap smear để phát hiện sớm tế bào bất thường còn sót lại.

Tầm soát ung thư cổ tử cung không gây ảnh hưởng đến sức khỏe

Nguồn:

1.  The American College of Obstetricians and Gynecologists, 2023. Cervical Cancer Screening. https://www.acog.org/womens-health/faqs/~/link.aspx?_id=C1A0ACDC3A7A4BB0A945A0939FC75B86&_z=z 

2. National Cancer Institute, 2025. Cervical Cancer Screening. https://www.cancer.gov/types/cervical/screening 

3. The American College of Obstetricians and Gynecologists, 2025. Updated Cervical Cancer Screening Guidelines. https://www.acog.org/clinical/clinical-guidance/practice-advisory/articles/2021/04/updated-cervical-cancer-screening-guidelines#:~:text=Screening%20Options,aged%2025%20years%20and%20older.