Những điều cần biết về xét nghiệm PAP - Phết tế bào tử cung

Pap Smear là gì?

Xét nghiệm Pap, hay còn gọi là xét nghiệm Pap smear, là một phương pháp mà bác sĩ sử dụng để kiểm tra xem bạn có bị ung thư cổ tử cung hay không. Xét nghiệm này cũng giúp phát hiện những thay đổi trong tế bào cổ tử cung, có thể dẫn đến ung thư trong tương lai. Phương pháp này được đặt tên theo bác sĩ người Hy Lạp Georgios Papanikolaou, người đã phát minh ra nó.

 Xét nghiệm PAP giúp phát hiện sớm ung thư cổ tử cung hoặc các tình trạng có thể dẫn đến ung thư

Xét nghiệm được thực hiện bằng cách lấy mẫu tế bào từ cổ tử cung, phần dưới hẹp của tử cung nối liền với âm đạo. Các tế bào này sẽ được kiểm tra để phát hiện xem có dấu hiệu ung thư hay không.

Tại sao xét nghiệm Pap lại quan trọng?

Xét nghiệm Pap giúp phát hiện những thay đổi trong tế bào cổ tử cung trước khi chúng phát triển thành ung thư. Nếu bạn bị ung thư, việc phát hiện sớm sẽ giúp tăng cơ hội điều trị hiệu quả. Nếu không bị ung thư, việc phát hiện sớm những thay đổi trong tế bào có thể giúp ngăn ngừa ung thư sau này.

Nên làm xét nghiệm Pap bao lâu một lần?

Bạn nên thực hiện xét nghiệm này mỗi 3 năm từ tuổi 21 đến 65. Xét nghiệm thường được kết hợp với kiểm tra vùng chậu.

Bắt đầu từ tuổi 30, bạn có thể chọn kết hợp xét nghiệm Pap với xét nghiệm virus u nhú ở người (HPV). Nếu làm vậy, bạn có thể thực hiện xét nghiệm mỗi 5 năm thay vì 3 năm. HPV là bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến và có liên quan đến ung thư cổ tử cung.

Bác sĩ có thể khuyến nghị bạn thực hiện xét nghiệm Pap thường xuyên hơn nếu bạn có:

• Ung thư cổ tử cung hoặc xét nghiệm Pap cho thấy tế bào tiền ung thư
• Nhiễm HIV
• Hệ miễn dịch yếu do cấy ghép nội tạng, hóa trị, hoặc sử dụng corticosteroid lâu dài
• Đã tiếp xúc với diethylstilbestrol (DES), một hormone được sử dụng cho phụ nữ mang thai từ năm 1940 đến 1971

Bạn có thể bỏ qua xét nghiệm Pap nếu:

• Bạn đã thực hiện cắt bỏ tử cung hoàn toàn (vì cổ tử cung đã được loại bỏ)
• Bạn trên 65 tuổi và ba lần xét nghiệm gần nhất đều âm tính

Tuy nhiên, dù trong trường hợp nào, bạn vẫn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi ngừng xét nghiệm Pap, vì bác sĩ có thể sẽ khuyến nghị tiếp tục xét nghiệm trong một số tình huống, chẳng hạn như khi bạn trên 65 tuổi và có nhiều bạn tình.

Nếu bạn là người chuyển giới hoặc phi nhị giới

Nếu bạn là nam chuyển giới hoặc người phi nhị phân có cấu trúc cơ thể nữ, bạn nên thực hiện xét nghiệm Pap định kỳ:

• Mỗi 3 năm từ tuổi 25 đến 49
• Mỗi 5 năm từ tuổi 50 đến 64

Trước khi đi khám, bạn có thể xem xét những điều sau:

• Thông báo cho bác sĩ về bản sắc giới của bạn, hoặc nhờ bạn bè làm giúp điều này.
• Hỏi xem có thể có bạn ở cùng phòng khám để tạo cảm giác thoải mái hơn không.
• Yêu cầu một cuộc hẹn dài hơn để có thêm thời gian đặt câu hỏi và cảm thấy thoải mái hơn trong quá trình làm xét nghiệm.
• Cho bác sĩ/y tá biết nếu bạn đang sử dụng liệu pháp thay thế testosterone. Điều này có thể làm xét nghiệm Pap trở nên khó chịu hơn vì giảm độ bôi trơn tự nhiên.
• Nếu họ biết trước, họ có thể sử dụng nhiều chất bôi trơn hơn để làm giảm khó chịu.
• Bạn có thể chọn làm xét nghiệm Pap tại các phòng khám chuyên chăm sóc sức khỏe cho người chuyển giới.

Nếu bạn là nữ chuyển giới hoặc người phi nhị giới có cấu trúc cơ thể nam, bạn không cần làm xét nghiệm Pap vì bạn không có cổ tử cung.

Nếu kết hợp với xét nghiệm HPV, bạn có thể thực hiện xét nghiệm mỗi 5 năm

Chuẩn bị cho xét nghiệm Pap

Bạn không nên thực hiện xét nghiệm Pap trong kỳ kinh nguyệt vì chảy máu nhiều có thể ảnh hưởng đến độ chính xác của xét nghiệm. Nếu xét nghiệm của bạn rơi vào thời điểm này, hãy hỏi bác sĩ xem có thể dời lịch lại không.

Để đảm bảo kết quả xét nghiệm Pap chính xác nhất, bác sĩ khuyến nghị bạn thực hiện các bước sau, bắt đầu từ 48 giờ trước khi làm xét nghiệm:

• Không quan hệ tình dục hoặc sử dụng chất bôi trơn.
• Không xịt hoặc dùng phấn ở gần vùng âm đạo.
• Không đưa bất kỳ vật gì vào âm đạo, bao gồm tampon, thuốc, kem hoặc viên đặt.
• Không rửa âm đạo bằng nước, giấm hoặc bất kỳ dung dịch nào khác (như thuốc rửa âm đạo).

Quy trình xét nghiệm Pap

Toàn bộ quá trình kiểm tra mất khoảng 10-20 phút, nhưng chỉ mất vài phút để thực hiện xét nghiệm Pap. Xét nghiệm này được thực hiện tại phòng khám của bác sĩ hoặc phòng khám.

Bạn sẽ nằm ngửa trên bàn và đặt hai chân vào giá đỡ. Sau đó, bạn sẽ mở rộng hai chân, và bác sĩ sẽ đưa một dụng cụ kim loại hoặc nhựa gọi là mỏ vịt vào âm đạo. Dụng cụ này sẽ mở rộng âm đạo để bác sĩ có thể quan sát cổ tử cung.

Bác sĩ sẽ nhẹ nhàng quét cổ tử cung để lấy mẫu tế bào. Những tế bào này sẽ được đưa vào một dung dịch trong một lọ nhỏ và gửi đến phòng thí nghiệm để kiểm tra.

Dụng cụ xét nghiệm Pap

Dụng cụ dùng để thực hiện xét nghiệm Pap là mỏ vịt. Mỏ vịt có hai cánh và bản lề, giống như chiếc mỏ của một con chim. Khi các cánh mỏ vịt mở rộng trong âm đạo, thành âm đạo sẽ nở ra. Khi các cánh đóng lại, âm đạo sẽ thu hẹp lại.

Bác sĩ sử dụng mỏ vịt với nhiều kích thước khác nhau. Nếu bạn là trinh nữ hoặc đã mãn kinh, bác sĩ có thể dùng mỏ vịt nhỏ hơn để tạo cảm giác thoải mái. Nếu bạn đã sinh con qua đường âm đạo, mỏ vịt được sử dụng có thể lớn hơn.

Xét nghiệm Pap có đau không?

Xét nghiệm Pap không gây đau nhưng có thể khiến bạn cảm thấy không thoải mái. Bác sĩ có thể yêu cầu bạn thư giãn hoặc trò chuyện để giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn, vì khi cơ thể thư giãn, mỏ vịt sẽ dễ dàng được đưa vào hơn so với khi bạn căng thẳng. Bạn có thể cảm nhận được mỏ vịt trong âm đạo, nhưng sẽ không cảm thấy đau. Xét nghiệm chỉ mất vài phút.

Một số người có thể bị chảy máu nhẹ sau xét nghiệm, nhưng hiện tượng này không kéo dài lâu. Nếu có chảy máu, bạn không nên quan hệ tình dục trong 24 giờ sau khi làm xét nghiệm Pap.

Xét nghiệm Pap có kiểm tra bệnh lây qua đường tình dục (STD) không?

Không, xét nghiệm này chỉ nhằm phát hiện các tế bào ung thư bất thường ở cổ tử cung. Xét nghiệm cũng có thể kiểm tra HPV, một bệnh lây qua đường tình dục, nhưng không phải xét nghiệm Pap nào cũng kiểm tra điều này. Bạn thường phải yêu cầu bác sĩ thực hiện xét nghiệm HPV trước. Nếu muốn kiểm tra bệnh lây qua đường tình dục, bạn sẽ cần thực hiện các xét nghiệm máu và nước tiểu. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu làm những xét nghiệm này sau khi thăm khám.

Kết quả xét nghiệm Pap

Bác sĩ sẽ nhận được kết quả xét nghiệm của bạn — có thể là âm tính (bình thường) hoặc dương tính (bất thường) — trong vài ngày.

Kết quả bình thường

Kết quả âm tính là một tín hiệu tốt. Điều này có nghĩa là bác sĩ không phát hiện tế bào tiền ung thư hoặc ung thư nào ở cổ tử cung của bạn. Bạn sẽ không cần thực hiện xét nghiệm Pap cho đến khi đến lịch tái khám lần sau.

Xét nghiệm PAP là một phần quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe phụ nữ

Kết quả xét nghiệm Pap bất thường

Nếu kết quả của bạn là dương tính, điều này không đồng nghĩa với việc bạn chắc chắn bị ung thư. Có nhiều nguyên nhân khiến kết quả xét nghiệm Pap của bạn bất thường.

• Viêm nhẹ hoặc thay đổi tế bào nhỏ (dysplasia)
• Nhiễm HPV hoặc nhiễm trùng khác
• Ung thư hoặc tiền ung thư
• Lỗi xét nghiệm trong phòng lab

Thường thì kết quả xét nghiệm bất thường cho thấy có sự thay đổi tế bào cổ tử cung do virus HPV gây ra. Những thay đổi này có thể nhẹ, vừa phải hoặc nghiêm trọng.

Viêm có thể xảy ra nếu bạn đã quan hệ tình dục hoặc sử dụng dụng cụ tránh thai (như vòng tránh thai) ngay trước khi làm xét nghiệm Pap.

Nếu bạn bị viêm hoặc có thay đổi tế bào nhẹ, bác sĩ có thể chọn phương pháp "chờ và theo dõi". Họ có thể khuyến nghị bạn làm xét nghiệm Pap lại sau vài tháng.

Có cần làm thêm xét nghiệm không?

Bác sĩ sẽ xem xét kết quả xét nghiệm của bạn và thông báo cho bạn. Câu trả lời sẽ phụ thuộc vào loại tế bào bất thường được phát hiện ở cổ tử cung của bạn. Dưới đây là một số loại tế bào phổ biến.

Tế bào biểu mô vảy bất thường không xác định (ASCUS): Tế bào mỏng, phẳng gọi là tế bào biểu mô vảy phát triển trên bề mặt cổ tử cung bình thường. ASCUS xảy ra khi những tế bào này không còn bình thường. Bác sĩ sẽ làm thêm xét nghiệm với dung dịch đặc biệt để kiểm tra xem có HPV hay không. Nếu không có HPV, thường không cần lo lắng.

Tổn thương biểu mô vảy trong biểu mô: Những tế bào này có thể là tế bào tiền ung thư. Bác sĩ phân loại thay đổi của chúng là “mức độ thấp” hoặc “mức độ cao.” Nếu là mức độ thấp, tế bào tiền ung thư có thể không chuyển thành ung thư trong nhiều năm. Nếu là mức độ cao, tế bào có thể phát triển thành ung thư nhanh hơn. Bác sĩ có thể yêu cầu làm thêm xét nghiệm, bao gồm soi cổ tử cung (colposcopy) để kiểm tra sự thay đổi ở cổ tử cung, và có thể cần sinh thiết mô để kiểm tra tế bào ung thư.

Tế bào tuyến bất thường: Những tế bào này sản xuất dịch nhầy và phát triển ở lỗ cổ tử cung và bên trong tử cung. Nếu tế bào có dấu hiệu bất thường, bác sĩ sẽ yêu cầu làm thêm xét nghiệm, bao gồm cả soi cổ tử cung, để xác định liệu có phải ung thư hay không.

Tế bào ung thư biểu mô vảy hoặc ung thư tuyến (adenocarcinoma): Điều này có nghĩa là tế bào ở cổ tử cung của bạn bất thường đến mức bác sĩ gần như chắc chắn rằng đó là ung thư.

Để xác nhận, bác sĩ sẽ yêu cầu làm thêm hai xét nghiệm khác: soi cổ tử cung và sinh thiết.

Trong quá trình soi cổ tử cung, bác sĩ sẽ đưa mỏ vịt vào âm đạo của bạn, giống như khi làm xét nghiệm Pap. Lần này, họ sẽ sử dụng máy soi cổ tử cung (colposcope), một dụng cụ có kính và ánh sáng mạnh, giúp bác sĩ quan sát rõ hơn cổ tử cung. Họ sẽ lau cổ tử cung của bạn bằng giấm hoặc dung dịch đặc biệt khác để làm nổi bật các khu vực nghi ngờ. Bác sĩ sẽ có thể nhìn thấy chúng qua kính của máy soi cổ tử cung.

Nếu bác sĩ phát hiện những khu vực bất thường, họ sẽ lấy mẫu mô (thủ tục này gọi là sinh thiết) và gửi mẫu đến phòng thí nghiệm để kiểm tra thêm.

Rủi ro của xét nghiệm Pap

Xét nghiệm Pap được coi là một thủ tục an toàn. Tuy nhiên, đôi khi xét nghiệm có thể bỏ sót một số tế bào bất thường hoặc ung thư cổ tử cung. Đây được gọi là kết quả âm tính giả. Hãy thảo luận với bác sĩ về lợi ích và rủi ro của việc sàng lọc ung thư cổ tử cung.

Điểm cần lưu ý

Xét nghiệm Pap là phương pháp kiểm tra ung thư cổ tử cung. Nếu bạn có cổ tử cung và nằm trong độ tuổi từ 21 đến 65, bạn nên thực hiện xét nghiệm này mỗi 3 năm. Xét nghiệm được thực hiện bằng cách đưa mỏ vịt vào âm đạo và lấy một số tế bào từ cổ tử cung để phân tích tại phòng thí nghiệm. Quá trình này thường diễn ra nhanh chóng, không đau đớn, chỉ có cảm giác khó chịu nhẹ.

Câu hỏi thường gặp về xét nghiệm Pap

Xét nghiệm Pap bao lâu một lần?

Mỗi 3 năm một lần nếu bạn trong độ tuổi từ 21 đến 65. Nếu kết hợp với xét nghiệm HPV, bạn có thể làm xét nghiệm mỗi 5 năm một lần. Bạn không cần làm xét nghiệm HPV trước tuổi 30. Tuy nhiên, bạn vẫn nên gặp bác sĩ phụ khoa mỗi năm để kiểm tra định kỳ, như kiểm tra vùng chậu hoặc vú, hoặc để thảo luận về các biện pháp tránh thai hoặc kế hoạch mang thai.

Phụ nữ nên bắt đầu làm xét nghiệm Pap từ độ tuổi nào?

Bạn nên bắt đầu làm xét nghiệm Pap từ tuổi 21. Trước tuổi 21, nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung là rất thấp (dù bạn có quan hệ tình dục thường xuyên). Vì vậy, Hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ không khuyến nghị thực hiện xét nghiệm này dưới độ tuổi đó. Tuy nhiên, nếu bạn chưa quan hệ tình dục khi đến tuổi 21, bạn vẫn nên bắt đầu xét nghiệm Pap. Điều này là vì ung thư cổ tử cung có thể xảy ra do những nguyên nhân khác ngoài quan hệ tình dục, như hút thuốc, mặc dù điều này khá hiếm.

Bài viết được tham khảo từ nguồn: https://www.webmd.com/women/pap-smear