Xét nghiệm định lượng CA 15-3 được chỉ định trong trường hợp nào?

Tìm hiểu ngay vai trò của định lượng CA 15-3 trong bài viết sau để theo dõi sức khỏe chủ động và hiệu quả hơn!

1. Định lượng CA 15-3 là gì?

Định lượng CA 15-3 là xét nghiệm nhằm đo nồng độ kháng nguyên CA 15-3 trong máu, một dấu ấn ung thư thường liên quan đến ung thư vú. CA 15-3 là một protein có nguồn gốc từ glycoprotein xuyên màng MUC1, được các tế bào ung thư biểu hiện quá mức và giải phóng vào máu khi khối u phát triển. Việc định lượng chỉ số này giúp bác sĩ theo dõi tiến triển bệnh, đánh giá đáp ứng điều trị hoặc phát hiện nguy cơ tái phát ở những bệnh nhân có khối u sản xuất CA 15-3.

Định lượng CA 15-3 là xét nghiệm nhằm đo nồng độ kháng nguyên CA 15-3 trong máu

2. Xét nghiệm định lượng Ca 15-3 được chỉ định khi nào?

Xét nghiệm định lượng Ca 15-3 được chỉ định trong một số trường hợp sau:

• Theo dõi tiến triển và đánh giá hiệu quả điều trị ung thư vú
• Phát hiện bệnh tái phát sau khi điều trị ung thư vú nguyên phát
• Phát hiện ung thư vú di căn, hỗ trợ theo dõi đáp ứng điều trị ung thư di căn.
• Tiên lượng sau phẫu thuật

Xét nghiệm định lượng Ca 15-3 dễ thực hiện, ít xâm lấn, linh hoạt và chi phí thấp, do đó được ứng dụng phổ biến cùng với xét nghiệm CEA trong theo dõi bệnh nhân ung thư vú.

3. Quy trình thực hiện xét nghiệm CA 15-3

Xét nghiệm CA 15-3 là xét nghiệm máu đơn giản, bao gồm các bước:

• Bước 1 - Lấy mẫu máu tĩnh mạch: Nhân viên y tế (y tá hoặc kỹ thuật viên xét nghiệm) sẽ dùng kim chuyên dụng lấy máu từ tĩnh mạch ở vùng cánh tay. Mẫu máu sau đó được cho vào ống chứa chất bảo quản phù hợp và chuyển đến phòng xét nghiệm.
• Bước 2 - Phân tích mẫu – Định lượng CA 15-3: Tại phòng xét nghiệm, mẫu máu được xử lý và phân tích bằng phương pháp miễn dịch sandwich sử dụng công nghệ hóa phát quang hay điện hóa phát quang.
• Bước 3 - Trả kết quả và tư vấn: Sau khi phân tích, kết quả sẽ được trả cho người bệnh kèm theo phạm vi giá trị tham chiếu. Bác sĩ sẽ dựa trên kết quả, kết hợp với triệu chứng lâm sàng, tiền sử bệnh và các xét nghiệm hình ảnh để đưa ra chẩn đoán và hướng theo dõi phù hợp.

Xét nghiệm CA 15-3 thực hiện như xét nghiệm máu

4. Kết quả định lượng CA 15-3 bao nhiêu là bình thường?

Nồng độ CA 15-3 trong huyết thanh được xem là bình thường khi nằm trong khoảng 0 – 30 U/mL. Tuy nhiên, giá trị bình thường không loại trừ hoàn toàn ung thư vú, vì:

• Ung thư giai đoạn sớm thường không làm tăng CA 15-3.
• Một số khối u sản xuất rất ít hoặc không sản xuất CA 15-3.

Do đó, kết quả xét nghiệm phải được đánh giá kết hợp với lâm sàng, tiền sử bệnh và các xét nghiệm bổ trợ khác.

5. Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm CA 15-3

Một số yếu tố tiền phân tích và đặc điểm của mẫu bệnh phẩm có thể làm sai lệch kết quả xét nghiệm CA 15-3:

• Thiếu máu tan máu
• Rối loạn mỡ máu
• Sau khi ăn (có thể làm tăng lipid máu)
• Huyết thanh chứa nhiều fibrin (thường gặp khi lấy máu không đúng kỹ thuật hoặc mẫu chưa đông hoàn toàn)
• Đang bổ sung biotin
• Bilirubin máu cao > 65 mg/dL

Có nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm CA 15-3

6. Xét nghiệm định lượng CA 15-3 bao nhiêu tiền?

Chi phí thực hiện xét nghiệm CA 15-3 hiện nay dao động từ 200.000 - 250.000 đồng, tùy cơ sở y tế. Đây là mức chi phí tương đối hợp lý cho xét nghiệm đánh giá dấu ấn ung thư quan trọng này.

7. Câu hỏi thường gặp về xét nghiệm CA 15-3 (FAQ)

Giải đáp một số câu hỏi về xét nghiệm định lượng CA 15-3:

7.1. Xét nghiệm CA 15-3 dương tính giả trong trường hợp nào?

Một số tình trạng lành tính hoặc bệnh lý khác có thể gây tăng CA 15-3, dẫn đến kết quả dương tính giả, bao gồm:

• Bệnh lý gan: Viêm gan mãn tính, xơ gan,...
• Bệnh lý vùng chậu: Viêm vùng chậu, lạc nội mạc tử cung, u nang buồng trứng,...
• Bệnh lý phổi: Viêm phổi quá mẫn mãn tính/bệnh phổi kẽ, lao,...
• Bệnh lý vú: Bệnh vú lành tính, xơ nang vú,...
• Bệnh lý khác: sarcoidosis,lupus ban đỏ hệ thống,...
• Phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú.

7.2. Có cần chuẩn bị gì trước và sau khi làm xét nghiệm CA 15-3 không?

Người bệnh không cần chuẩn bị đặc biệt trước khi làm xét nghiệm. Tuy nhiên, nếu đang dùng vitamin hoặc thuốc, đặc biệt là thuốc chống đông máu, người bệnh nên hỏi ý kiến bác sĩ để biết có cần tạm ngừng các sản phẩm này trước khi làm xét nghiệm hay không. Ngoài ra, nếu người bệnh sử dụng liều biotin > 5 mg/ngày, cần lấy máu ít nhất 8 giờ sau liều sử dụng cuối cùng.

Người bệnh không cần chuẩn bị đặc biệt trước khi làm xét nghiệm CA 15-3

Nguồn:

1. Abimbola Farinde, 2025. CA 15-3. https://emedicine.medscape.com/article/2087491-overview#showall.

2.  Canadian Cancer Society, 2024. Cancer antigen 15-3 (CA15-3) test. https://cancer.ca/en/treatments/tests-and-procedures/cancer-antigen-15-3-ca-15-3.