CA 125 tăng trong trường hợp nào? Hiểu đúng về chỉ số CA 125

Thực tế, chỉ số này có thể tăng cao do nhiều nguyên nhân lành tính và ác tính khác nhau. Cùng theo dõi giải đáp trong bài viết sau!

1. Chỉ số CA 125 là gì?

CA 125 là một loại dấu ấn ung thư được tìm thấy trên bề mặt một số tế bào trong cơ thể, bao gồm cả tế bào lành và tế bào bất thường. Về bản chất, nó là một glycoprotein có trọng lượng phân tử lớn, có khả năng giải phóng vào máu khi cơ thể xuất hiện các khối u hoặc tổn thương mô. Nhờ tính chất này, CA 125 được xem là một công cụ quan trọng giúp các bác sĩ theo dõi sức khỏe sinh sản, đặc biệt là trong việc phát hiện và quản lý các khối u ở buồng trứng.

Hiện nay, CA 125 là dấu ấn ung thư duy nhất được khuyến nghị sử dụng lâm sàng trong chẩn đoán, theo dõi và điều trị ung thư buồng trứng.

CA 125 được xem là một công cụ quan trọng giúp các bác sĩ theo dõi sức khỏe sinh sản

2. CA 125 tăng trong những trường hợp nào?

CA 125 tăng cao trong các trường hợp ung thư buồng trứng, ung thư phụ khoa và nhiều loại ung thư khác, nhưng có thể gặp trong nhiều tình trạng sinh lý và bệnh lý lành tính. Nắm rõ CA 125 tăng trong trường hợp nào giúp người bệnh bớt hoang mang và có cái nhìn tổng quan hơn về sức khỏe. Cụ thể:

2.1. Ung thư buồng trứng

CA 125 đóng vai trò nổi bật trong chẩn đoán và theo dõi ung thư buồng trứng, đặc biệt là các dạng ung thư biểu mô buồng trứng, ống dẫn trứng và ung thư phúc mạc nguyên phát. Hầu hết bệnh nhân mắc các loại ung thư này đều có nồng độ CA 125 trong máu tăng cao. Mức tăng phản ánh rõ rệt tình trạng và giai đoạn bệnh, giúp bác sĩ định hướng các bước chẩn đoán tiếp theo và theo dõi tiến triển sau điều trị.

Đáng chú ý, CA 125 còn có khả năng cảnh báo tái phát sớm trước khi các triệu chứng lâm sàng hoặc hình ảnh học xuất hiện. Thống kê cho thấy nồng độ CA 125 có thể tăng trước 2 - 6 tháng so với thời điểm tái phát được phát hiện qua chẩn đoán hình ảnh, giúp can thiệp kịp thời cho người bệnh.

Ngoài vai trò theo dõi, CA 125 cũng có giá trị trong tiên lượng bệnh. Nồng độ trước phẫu thuật cao thường liên quan đến tỷ lệ sống sót thấp hơn và nguy cơ tái phát, trong khi mức CA 125 duy trì cao sau điều trị là dấu hiệu cảnh báo khả năng ung thư tái phát hoặc di căn. Nhờ đó, CA 125 trở thành một công cụ quan trọng trong quản lý toàn diện bệnh nhân ung thư buồng trứng.

2.2. Nguyên nhân ác tính khác

Ngoài ung thư buồng trứng, mức CA 125 tăng cao còn có thể xuất hiện ở nhiều bệnh lý ác tính khác. Các bệnh này thường liên quan đến tế bào biểu mô hoặc mô trong cơ quan vùng bụng, vùng chậu và một số cơ quan khác, bao gồm:

• Ung thư phụ khoa: Ung thư biểu mô vảy cổ tử cung/âm đạo, ung thư nội mạc tử cung và ung thư cổ tử cung
• Ung thư tiêu hóa: Ung thư tụy, ung thư đại trực tràng
• Ung thư vú
• U lympho
• Ung thư phổi

2.3. Nguyên nhân sinh lý

Không phải mọi trường hợp tăng CA 125 đều liên quan đến bệnh lý. Một số tình trạng sinh lý bình thường cũng có thể làm chỉ số này tăng nhẹ hoặc tạm thời:

• Mang thai: CA 125 có thể tăng đáng kể trong tam cá nguyệt đầu tiên và giảm dần ở các giai đoạn sau.
• Kinh nguyệt: Nồng độ CA 125 có thể dao động nhẹ trong những ngày hành kinh, do sự bong tróc niêm mạc tử cung và phản ứng viêm sinh lý.
• Một số người khỏe mạnh có thể tăng Ca 125 không rõ nguyên nhân, tuy nhiên không đáng lo ngại.
• Thời kỳ hậu sản: Sau sinh, nồng độ CA 125 cũng có thể cao hơn mức bình thường

2.4. Bệnh lý lành tính phụ khoa và vùng chậu

• U xơ tử cung: Các u xơ lớn hoặc thoái hóa có thể kích thích phúc mạc và gây tăng CA 125 nhẹ.
• Lạc nội mạc tử cung vùng chậu: Tình trạng này thường làm CA 125 tăng rất cao, nhất là khi bệnh tiến triển hoặc có tình trạng vỡ u lạc nội mạc tử cung kèm theo.
• Viêm vùng chậu cấp tính: Các phản ứng viêm và tổn thương mô trong ổ bụng có thể khiến CA 125 tăng tạm thời, thường giảm sau khi điều trị khỏi.

2.5. Các bệnh lý lành tính khác

Ngoài phụ khoa, một số bệnh lý lành tính khác ở cơ quan trong ổ bụng hoặc ngoài vùng chậu cũng có thể làm tăng nồng độ CA 125:

• Xơ gan
• Viêm phúc mạc cấp
• Viêm tụy
• Bệnh lý phổi kẽ liên quan đến viêm khớp dạng thấp

CA 125 tăng cao trong các trường hợp ung thư buồng trứng, ung thư phụ khoa và nhiều tình trạng sinh lý - bệnh lý khác

3. Chỉ số CA 125 bao nhiêu là cao?

Nồng độ CA 125 vượt mức bình thường (35 kU/L) được coi là mức cao, cần được đánh giá kết hợp với tiền sử bệnh, triệu chứng lâm sàng và các xét nghiệm hình ảnh. Trong số các bệnh phụ khoa ác tính, nồng độ CA 125 tăng cao thường liên quan mật thiết với ung thư biểu mô tuyến của nội mạc tử cung và cổ tử cung. Mức tăng càng lớn và dai dẳng càng gợi ý nguy cơ bệnh tiến triển hoặc tái phát.

4. Xét nghiệm CA 125 âm tính có loại trừ được ung thư không?

Xét nghiệm CA 125 âm tính không thể loại trừ hoàn toàn ung thư. Xét nghiệm này có độ nhạy thấp trong ung thư buồng trứng giai đoạn đầu, ngoài ra cũng hiếm khi tăng ở những người bệnh ung thư biểu mô nhầy buồng trứng. Thậm chí, khoảng 10–20% bệnh nhân ung thư buồng trứng tiến triển vẫn có kết quả xét nghiệm âm tính. Điều này cho thấy việc chỉ dựa vào CA 125 để loại trừ nguy cơ ung thư là không đủ.

Xét nghiệm CA 125 âm tính không thể loại trừ hoàn toàn ung thư.

5. Lưu ý khi đọc kết quả chỉ số CA 125

CA 125 là công cụ hỗ trợ chẩn đoán và theo dõi, không phải dấu hiệu ung thư tuyệt đối. Kết quả CA 125 tăng cao cần được kết hợp với các xét nghiệm khác như siêu âm, chụp CT hoặc sinh thiết để đưa ra chẩn đoán chính xác.

Do đó, khi nhận được kết quả CA 125 tăng cao, người bệnh không nên hoang mang quá mức hay tự đưa ra kết luận mà hãy tuân thủ chỉ định của bác sĩ.

6. Giải đáp câu hỏi thường gặp về chỉ số CA 125 (FAQ)

Sau đây là giải đáp một số thắc mắc liên quan đến chỉ số CA 125 ngoài câu hỏi CA 125 tăng trong những trường hợp nào:

6.1. Chỉ số máu CA 125 cao uống gì thì giảm?

Hiện không có loại đồ uống hay thực phẩm nào có thể trực tiếp làm giảm CA 125 vì đây là một chất chỉ điểm ung thư. Tình trạng tăng CA 125 này cần được chẩn đoán và điều trị y tế. Tuy nhiên, một chế độ ăn lành mạnh, bao gồm nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên cám và protein nạc có thể hỗ trợ sức khỏe tổng thể.

6.2. CA-125 cao có thể tự giảm mà không điều trị không?

Có. Nếu CA 125 tăng do các nguyên nhân lành tính như kinh nguyệt, viêm nhẹ hoặc u nang cơ năng, chỉ số này có thể tự trở về mức bình thường mà không cần can thiệp điều trị.

CA-125 cao có thể tự giảm trong các trường hợp sinh lý lành tính

6.3. Có nên làm lại CA-125 ở phòng xét nghiệm khác để đối chiếu?

Không nên vì mỗi cơ sở sẽ có phương pháp đo đạc và thiết bị đo khác nhau, dẫn đến kết quả sai lệch. Để theo dõi xu hướng thay đổi chính xác, nên thực hiện xét nghiệm CA 125 tại cùng một phòng xét nghiệm trong quá trình theo dõi lâu dài.

Nếu bạn cần tư vấn hoặc kiểm tra CA 125 định kỳ, Trung tâm Y Khoa NeoMedic sẵn sàng hỗ trợ với dịch vụ xét nghiệm chuẩn xác, tư vấn chuyên môn và theo dõi kết quả lâu dài, giúp bạn yên tâm chăm sóc sức khỏe.

Hiểu về CA 125 tăng trong trường hợp nào giúp bạn đánh giá chính xác hơn về sức khỏe bản thân. Kết hợp xét nghiệm định kỳ, kiểm tra hình ảnh và tư vấn bác sĩ sẽ giúp người bệnh quản lý sức khỏe hiệu quả, nâng cao cơ hội điều trị thành công và giảm thiểu nguy cơ biến chứng.

Nguồn: 

1. Tanmay Gandhi; Muhammad Zubair; Harshil Bhatt, 2024. Cancer Antigen 125. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK562245/.

2. Benjamin Daniel Liess, 2025. CA 125. https://emedicine.medscape.com/article/2087557-overview.