Tầm soát ung thư phụ khoa: Phát hiện sớm để bảo vệ sức khỏe

Ung thư phụ khoa là một bệnh lý ác tính ảnh hưởng đến cơ quan sinh sản của phụ nữ. Việc phát hiện sớm thông qua tầm soát định kỳ có ý nghĩa quan trọng trong điều trị. Nhờ các phương pháp sàng lọc ung thư, đặc biệt là xét nghiệm PAP, bác sĩ có thể phát hiện sớm những tổn thương tiền ung thư ở cổ tử cung và âm đạo. Nếu nhận thấy dấu hiệu bất thường, phụ nữ nên chủ động tầm soát ung thư phụ khoa​ để đảm bảo sức khỏe và tăng khả năng điều trị thành công.

1. Ung thư phụ khoa là gì?

Ung thư phụ khoa là thuật ngữ chỉ các bệnh ung thư xuất hiện tại các cơ quan sinh sản nữ, bao gồm cổ tử cung, tử cung, buồng trứng, âm đạo, âm hộ và ống dẫn trứng (loại này hiếm gặp). Các dạng phổ biến nhất là ung thư cổ tử cung, ung thư tử cung, ung thư buồng trứng, ung thư âm đạo và ung thư âm hộ.

Mỗi loại ung thư có các triệu chứng đặc trưng và phương pháp chẩn đoán riêng

Do triệu chứng thường không rõ ràng ở giai đoạn đầu, ung thư phụ khoa dễ bị phát hiện muộn, gây khó khăn trong điều trị và làm tăng nguy cơ di căn đến các cơ quan khác. Nếu bệnh không được chẩn đoán và can thiệp kịp thời, khả năng chữa trị sẽ giảm đáng kể, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng sống của người bệnh.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ung thư cổ tử cung và ung thư buồng trứng là hai loại có tỷ lệ tử vong cao nhất trong nhóm ung thư phụ khoa. Vì vậy, phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện tiên lượng và giúp bệnh nhân có cơ hội phục hồi tốt hơn.

2. Dấu hiệu nhận biết ung thư phụ khoa

Các triệu chứng của ung thư phụ khoa có thể khác nhau tùy theo từng loại bệnh và giai đoạn tiến triển. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu chung mà chị em cần lưu ý để phát hiện sớm:

• Chảy máu âm đạo bất thường: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của ung thư cổ tử cung, tử cung và nội mạc tử cung. Máu có thể xuất hiện giữa các chu kỳ kinh nguyệt, sau khi quan hệ tình dục hoặc khi đã mãn kinh. Nếu gặp tình trạng này, cần thăm khám sớm để xác định nguyên nhân.
• Dịch âm đạo bất thường: Nếu dịch âm đạo có màu lạ, có lẫn máu hoặc mùi hôi, có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiễm trùng hoặc ung thư cổ tử cung, nội mạc tử cung. Bình thường, dịch âm đạo không có màu sắc khác thường và không có mùi khó chịu, do đó bất kỳ sự thay đổi nào cũng không nên chủ quan.
• Đau bụng dưới hoặc vùng chậu kéo dài: Cơn đau âm ỉ hoặc dữ dội ở vùng bụng dưới có thể liên quan đến ung thư buồng trứng hoặc ung thư tử cung. Nếu tình trạng này kéo dài trên hai tuần mà không có nguyên nhân rõ ràng, nên đến cơ sở y tế để kiểm tra.
• Rối loạn đại tiểu tiện: Táo bón kéo dài, tiêu chảy không rõ nguyên nhân, tiểu buốt, tiểu rắt hoặc tiểu ra máu có thể liên quan đến ung thư buồng trứng, âm đạo hoặc tử cung. Nếu các triệu chứng này xảy ra thường xuyên, cần thăm khám để loại trừ nguy cơ ung thư.
• Sụt cân nhanh chóng không rõ nguyên nhân: Nếu không thay đổi chế độ ăn uống hay tập luyện mà vẫn bị giảm cân đáng kể trong thời gian ngắn, đây có thể là dấu hiệu của ung thư phụ khoa hoặc một bệnh lý nghiêm trọng khác.
• Chán ăn, đầy bụng, khó tiêu: Cảm giác no nhanh, đầy hơi kéo dài dù ăn rất ít có thể liên quan đến ung thư buồng trứng. Nếu kèm theo đau bụng, chướng bụng hoặc khó tiêu liên tục, cần thăm khám để kiểm tra sớm.
• Mệt mỏi kéo dài: Nếu thường xuyên cảm thấy kiệt sức, dù đã nghỉ ngơi đầy đủ nhưng vẫn không cải thiện, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý nghiêm trọng, bao gồm ung thư.
• Ngứa, đau rát hoặc thay đổi bất thường ở âm hộ: Các triệu chứng như sưng đỏ, đổi màu da, lở loét hoặc phát ban ở vùng âm hộ có thể là dấu hiệu của ung thư âm hộ và cần được kiểm tra sớm.
• Sưng chân không rõ nguyên nhân: Ở giai đoạn muộn, ung thư cổ tử cung có thể gây sưng một bên chân do khối u chèn ép lên các mạch máu và hệ bạch huyết.
• Buồn nôn hoặc khó tiêu kéo dài: Nếu có cảm giác nôn nao thường xuyên hoặc khó tiêu không rõ nguyên nhân, đây có thể là dấu hiệu của ung thư buồng trứng hoặc một số dạng ung thư phụ khoa khác.

Các dấu hiệu trên có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, không nhất thiết là ung thư. Tuy nhiên, nếu triệu chứng kéo dài hơn hai tuần mà không thuyên giảm, chị em nên chủ động đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. 

3. Các loại ung thư phụ khoa thường gặp

Ung thư phụ khoa là nhóm bệnh ung thư ảnh hưởng đến cơ quan sinh sản của nữ giới. Trong đó, có 5 loại phổ biến mà phụ nữ có nguy cơ mắc phải, bao gồm:

Ung thư cổ tử cung

Ung thư cổ tử cung là một trong những loại ung thư phụ khoa phổ biến nhất, xảy ra khi các tế bào bất thường trong cổ tử cung phát triển không kiểm soát. Những tế bào này có thể tạo thành khối u và lan rộng sang các cơ quan lân cận nếu không được phát hiện sớm.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nguy cơ mắc bệnh tăng lên do một số yếu tố như nhiễm virus HPV (dù không phải ai nhiễm cũng bị ung thư), hút thuốc lá, lạc nội mạc tử cung, suy giảm miễn dịch, sử dụng thuốc tránh thai kéo dài và sinh con sớm.

Người mắc bệnh thường có biểu hiện chảy máu âm đạo bất thường, tăng tiết dịch âm đạo, đau khi quan hệ tình dục hoặc đau vùng chậu. Để giảm nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung, phụ nữ được khuyến khích tiêm vaccine HPV như một biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Ung thư buồng trứng

Mặc dù chỉ chiếm khoảng 3% trong tổng số các bệnh ung thư thường gặp, ung thư buồng trứng lại là nguyên nhân gây tử vong cao thứ 5 ở phụ nữ trên toàn thế giới. Căn bệnh này xảy ra khi các tế bào bất thường phát triển trong một hoặc cả hai buồng trứng, tạo thành khối u ở bên trong hoặc trên bề mặt. Nếu không được phát hiện sớm, khối u có thể lan rộng, xâm lấn và làm tổn thương các mô cũng như cơ quan khác trong cơ thể.

Các phương pháp chẩn đoán ung thư buồng trứng bao gồm siêu âm bụng, xét nghiệm máu và đôi khi là sinh thiết nếu cần thiết

Ung thư buồng trứng được chia thành ba nhóm chính:

• Ung thư biểu mô buồng trứng: Phát triển từ lớp tế bào bao phủ bề mặt buồng trứng, đây là loại phổ biến nhất, chiếm khoảng 90% số ca mắc. Một số dạng thường gặp gồm ung thư biểu mô huyết thanh cấp cao, cấp thấp, ung thư biểu mô tuyến nhầy,…
• Ung thư tế bào mầm: Hình thành từ các tế bào có chức năng sản xuất trứng, trong đó có các dạng như u tế bào mầm buồng trứng, u túi noãn hoàng,…
• Nhóm ung thư khác: Gồm ung thư có nguồn gốc từ mô đệm sinh dục, ung thư xuất phát từ trung mô và các trường hợp ung thư di căn đến buồng trứng.

Ung thư tử cung

Ung thư tử cung là bệnh lý ác tính phát sinh trong tử cung của phụ nữ, được chia thành hai loại chính:

• Ung thư nội mạc tử cung: Đây là dạng ung thư phổ biến nhất, bắt nguồn từ lớp niêm mạc bao phủ bên trong tử cung.
• Sarcoma tử cung: Loại ung thư này hiếm gặp hơn, thường xuất hiện trong lớp cơ tử cung và chủ yếu ảnh hưởng đến phụ nữ trên 40 tuổi.

Ung thư âm đạo

Ung thư âm đạo là bệnh lý ác tính xảy ra trong ống cơ nối tử cung với bộ phận sinh dục ngoài. Căn bệnh này khởi phát khi các tế bào tại âm đạo tăng sinh bất thường và mất kiểm soát. Tuy nhiên, các trường hợp ung thư bắt nguồn từ âm đạo (ung thư nguyên phát) rất hiếm, phần lớn là ung thư di căn từ các cơ quan khác trong cơ thể.

Có bốn loại ung thư âm đạo thường gặp:

• Ung thư biểu mô tế bào vảy: Phát triển từ lớp tế bào lót bên trong âm đạo, đây là dạng phổ biến nhất, chiếm khoảng 85% số ca mắc và thường xảy ra ở phụ nữ trên 60 tuổi.
• Ung thư tuyến âm đạo (Adenocarcinoma): Xuất phát từ tế bào tuyến tiết chất nhầy của âm đạo, loại này chiếm khoảng 5–10% các trường hợp và thường ảnh hưởng đến phụ nữ trên 50 tuổi.
• Khối u ác tính (Melanoma âm đạo): Hiếm gặp, hình thành từ các tế bào sắc tố trong mô âm đạo.
• Sarcoma âm đạo: Hình thành trong các mô liên kết hoặc mô cơ của thành âm đạo, với một số dạng phổ biến ở trẻ em và một số khác thường gặp ở phụ nữ trên 50 tuổi. Đây cũng là một loại ung thư âm đạo hiếm gặp.

Ung thư âm hộ

Ung thư âm hộ là bệnh lý hiếm gặp, xảy ra khi các tế bào ở khu vực này phát triển bất thường và mất kiểm soát. Bệnh thường xuất hiện ở mép trong của môi lớn và có nguy cơ cao hơn ở phụ nữ lớn tuổi.

Âm hộ là phần ngoài của cơ quan sinh dục nữ, nằm giữa môi nhỏ, phía trên hậu môn và dưới lỗ niệu đạo, đóng vai trò dẫn vào âm đạo. Khi mắc bệnh, người phụ nữ có thể gặp các triệu chứng như ngứa, đau rát, xuất hiện khối u hoặc dịch tiết âm đạo bất thường.

4. Điều trị ung thư phụ khoa

Việc điều trị ung thư phụ khoa được xác định dựa trên nhiều yếu tố như loại ung thư, giai đoạn bệnh, vị trí khối u và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Trước khi lựa chọn phương pháp phù hợp, người bệnh cần tham khảo ý kiến từ các bác sĩ chuyên khoa, bao gồm bác sĩ phẫu thuật, bác sĩ nội khoa ung thư và bác sĩ xạ trị ung thư.

Trong một số trường hợp, chỉ cần áp dụng một phương pháp điều trị, nhưng phần lớn bệnh nhân phải kết hợp nhiều phương pháp để đạt hiệu quả tối ưu. Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm phẫu thuật, hóa trị và xạ trị, được điều chỉnh theo từng loại ung thư và tiến triển của bệnh.

Phẫu thuật trong điều trị ung thư phụ khoa

Phẫu thuật là một trong những phương pháp quan trọng để điều trị ung thư phụ khoa, giúp loại bỏ khối u cũng như một phần hoặc toàn bộ cơ quan bị ảnh hưởng. Nếu bệnh được phát hiện sớm, phẫu thuật triệt căn có thể loại bỏ hoàn toàn tế bào ung thư. Trong trường hợp ung thư tiến triển, phẫu thuật giảm nhẹ được thực hiện để giảm chèn ép, ngăn ngừa viêm loét, nhiễm trùng và hạn chế sự lan rộng của khối u.

Các bác sĩ chuyên khoa ung thư phụ khoa là những người đảm nhận phẫu thuật cắt bỏ và điều trị các khối u trong hệ sinh sản nữ. Đối với ung thư tử cung và cổ tử cung, phương pháp phẫu thuật phổ biến là cắt bỏ tử cung và cổ tử cung. Trong một số trường hợp, bác sĩ cũng cần loại bỏ hạch bạch huyết để đánh giá nguy cơ di căn. Đối với các bệnh hiếm gặp hơn như ung thư âm hộ hay âm đạo, phẫu thuật có thể bao gồm cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ âm hộ và lấy mẫu hạch để kiểm tra.

Bên cạnh đó, phẫu thuật có thể kết hợp với xạ trị để giảm nguy cơ tái phát, tùy thuộc vào từng loại ung thư và giai đoạn bệnh. Trong một số tình huống, xạ trị đóng vai trò là phương pháp điều trị chính, còn bác sĩ phẫu thuật sẽ theo dõi để kiểm soát khả năng tái phát của bệnh.

Hóa trị

Hóa trị là phương pháp điều trị được áp dụng khi ung thư đã tiến triển đến giai đoạn muộn và không đáp ứng với phẫu thuật hay xạ trị. Phương pháp này sử dụng các loại thuốc và hóa chất đặc hiệu để tiêu diệt tế bào ung thư, đặc biệt trong trường hợp bệnh đã lan rộng, nhằm làm chậm quá trình phát triển của khối u.

Tuy nhiên, do hóa trị có thể gây nhiều tác dụng phụ và ảnh hưởng đến tế bào khỏe mạnh, việc lựa chọn phương pháp này cần được cân nhắc dựa trên giai đoạn bệnh, độ tuổi và tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân.

Xạ trị

Xạ trị là phương pháp điều trị sử dụng các tia bức xạ như tia X, tia gamma, tia proton hoặc chùm tia electron để tiêu diệt tế bào ung thư. Bên cạnh việc giúp kiểm soát sự phát triển của khối u và làm giảm triệu chứng, xạ trị còn được áp dụng sau phẫu thuật để loại bỏ các tế bào ung thư còn sót lại.

Có hai hình thức xạ trị chính:

• Xạ trị ngoài: Máy gia tốc xạ trị được sử dụng để chiếu tia bức xạ từ bên ngoài cơ thể vào khu vực có khối u. Phương pháp này thường phù hợp với những bệnh nhân phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm.
• Xạ trị áp sát (xạ trị chiếu trong): Nguồn phóng xạ được đặt trực tiếp vào bên trong cơ thể tại các vị trí như âm hộ, tử cung, cổ tử cung hoặc các mô lân cận trong một khoảng thời gian nhất định để tiêu diệt tế bào ung thư. Phương pháp này có thể kết hợp với xạ trị ngoài hoặc các liệu pháp điều trị khác, tùy thuộc vào tình trạng bệnh.

Xạ trị hoạt động bằng cách phá hủy cấu trúc tế bào ung thư, ngăn chặn khả năng phân chia và phát triển của chúng. Trong khi các tế bào khỏe mạnh cũng có thể bị ảnh hưởng, chúng có khả năng tự phục hồi, điều mà tế bào ung thư không có.

Việc phát hiện sớm và điều trị ung thư sẽ giúp cải thiện cơ hội chữa trị và phục hồi

5. Phương pháp phòng ngừa ung thư phụ khoa

Để giảm nguy cơ mắc ung thư phụ khoa, phụ nữ có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Xây dựng lối sống lành mạnh: Duy trì chế độ ăn uống cân bằng, tăng cường rau xanh, trái cây và thực phẩm giàu dinh dưỡng, đồng thời hạn chế thức ăn nhanh, thực phẩm nhiều dầu mỡ, đường và chất béo bão hòa. Thường xuyên vận động, rèn luyện thể chất ít nhất 15–30 phút mỗi ngày để cải thiện sức khỏe tổng thể.
• Kiểm soát cân nặng hợp lý, tránh tăng giảm cân đột ngột. Tránh xa các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá và caffeine. Giảm tiếp xúc với môi trường ô nhiễm và các hóa chất độc hại.
• Quan hệ tình dục an toàn: Sử dụng biện pháp bảo vệ khi quan hệ tình dục để phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục như HPV, HIV, viêm gan,… Tiêm vaccine HPV để bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung và các bệnh liên quan đến virus HPV.
• Chủ động tầm soát ung thư phụ khoa​: Thực hiện xét nghiệm Pap định kỳ để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường ở cổ tử cung. Khám phụ khoa 6 tháng một lần để kiểm soát sức khỏe và phát hiện sớm các bệnh lý tiềm ẩn. Đối với phụ nữ ở độ tuổi mãn kinh, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ càng quan trọng hơn để phát hiện nguy cơ mắc bệnh.

Kết luận

Ung thư phụ khoa là một trong những bệnh lý nguy hiểm, có tỷ lệ tử vong cao và thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Bệnh có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể cũng như tâm sinh lý của phụ nữ. Vì vậy, việc nắm vững các dấu hiệu nhận biết, nguyên nhân, phương pháp điều trị và cách phòng ngừa là điều cần thiết để phát hiện bệnh sớm, can thiệp kịp thời và nâng cao khả năng điều trị thành công.

Nhằm hỗ trợ phụ nữ trong việc tầm soát ung thư và bảo vệ sức khỏe, Trung tâm Y khoa NeoMedic đã và đang triển khai nhiều dịch vụ tầm soát ung thư phụ khoa với quy trình thuận tiện và chi phí hợp lý. Để biết thêm thông tin chi tiết về các dịch vụ này, vui lòng liên hệ Hotline 096 863 6630.