Tuổi tiêm phòng ung thư cổ tử cung: Độ tuổi lý tưởng và những lưu ý quan trọng

HPV (Human Papillomavirus) là tác nhân chính gây ra hơn 99% các ca ung thư cổ tử cung ở phụ nữ, đồng thời cũng là nguyên nhân gây ra nhiều loại ung thư nguy hiểm khác như ung thư âm hộ, ung thư âm đạo, ung thư vòm họng và ung thư hậu môn. Theo dữ liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), có khoảng 4/5 phụ nữ 50 tuổi sẽ nhiễm HPV vào một thời điểm nào đó trong cuộc đời. Trước tình hình ung thư cổ tử cung ngày càng gia tăng, đặc biệt là khi căn bệnh này đang có xu hướng trẻ hóa, nhiều người băn khoăn về độ tuổi và thời điểm tiêm vắc xin HPV hiệu quả. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin cần thiết về độ tuổi tiêm phòng ung thư cổ tử cung, giúp bạn đưa ra quyết định đúng đắn.

1. Lứa tuổi tiêm phòng ngừa ung thư cổ tử cung ở Việt Nam

Tiêm phòng ung thư cổ tử cung ở tuổi nào? Từ tháng 5/2024, Bộ Y tế Việt Nam đã điều chỉnh độ tuổi tiêm ngừa ung thư cổ tử cung (Gardasil 9) từ 9 đến 45 tuổi, thay vì giới hạn trước đây từ 9 đến 26 tuổi. Mục đích của việc mở rộng lứa tuổi chích ngừa ung thư cổ tử cung này là để nâng cao tỷ lệ tiêm vắc xin cho mọi nhóm đối tượng, từ trẻ em đến người trưởng thành, đặc biệt là ở lứa tuổi trung niên. HPV là một virus lây truyền qua đường tình dục, có thể dẫn đến nhiều căn bệnh nguy hiểm, trong đó ung thư cổ tử cung là một trong những bệnh lý hàng đầu và gây tử vong ở phụ nữ. Các chủng HPV nguy cơ cao còn có thể gây ung thư âm hộ, ung thư âm đạo, ung thư hậu môn, ung thư dương vật, ung thư vòm họng, cũng như sùi mào gà và các bệnh da liễu khác.

Tại Việt Nam, vắc-xin phòng ngừa HPV được khuyến cáo tiêm cho cả nam và nữ trong độ tuổi từ 9 đến 45 tuổi

Hiện tại, tại Việt Nam, có hai loại vắc xin phòng HPV đang được sử dụng: Gardasil (ngừa 4 chủng HPV) và Gardasil 9 (ngừa 9 chủng HPV), cả hai đều có nguồn gốc từ Mỹ. Trước đây, vắc xin HPV chỉ được chỉ định cho đối tượng từ 9 đến 26 tuổi, nhưng với sự ra mắt của Gardasil 9, người từ 27 đến 45 tuổi cũng có thể tiêm để giảm nguy cơ mắc các bệnh do HPV gây ra. Tỷ lệ nhiễm HPV ở Việt Nam hiện nay dao động từ 8-11%, và nghiên cứu cho thấy 80% phụ nữ và 90% nam giới có hoạt động tình dục sẽ nhiễm HPV ít nhất một lần trong đời. Việc tiêm vắc xin HPV từ 9 đến 45 tuổi sẽ giúp mang lại hiệu quả bảo vệ cao và ngăn ngừa các bệnh nguy hiểm do virus này.

Tiêm phòng HPV và tầm soát ung thư cổ tử cung là những biện pháp quan trọng để bảo vệ sức khỏe của phụ nữ trước nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều người chưa rõ về độ tuổi phù hợp để tiêm, đặc biệt là đối với những người đã qua 27 tuổi hoặc đã có quan hệ tình dục.

2. Độ tuổi lý tưởng để tiêm vắc xin HPV

HPV, một loại virus chủ yếu lây qua quan hệ tình dục, cũng có thể truyền qua tiếp xúc với đồ vật nhiễm mầm bệnh hoặc qua vết loét trên da. Do đó, việc tiêm vắc xin HPV là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe khỏi các bệnh ung thư do loại virus này gây ra. Nghiên cứu tại Bắc Mỹ cho thấy tỷ lệ nhiễm HPV ở bé gái từ 15-16 tuổi khá cao, đặc biệt là sau khi bắt đầu quan hệ tình dục. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiêm ngừa sớm.

Vậy, bao nhiêu tuổi tiêm phòng ung thư cổ tử cung? Vắc xin phòng HPV được khuyến cáo cho đối tượng từ 9-45 tuổi, nhưng độ tuổi tốt nhất để tiêm là từ 9 đến 14 tuổi. Trong độ tuổi tiêm phòng ung thư cổ tử cung này, vắc xin mang lại hiệu quả bảo vệ lâu dài, lên đến 30 năm, mà không giảm sút theo thời gian. Đặc biệt, việc tiêm sớm chỉ cần 2 mũi vắc xin, giúp tiết kiệm chi phí và mang lại khả năng miễn dịch mạnh mẽ hơn so với việc tiêm ở độ tuổi lớn hơn (phải tiêm 3 mũi).

Các nghiên cứu cho thấy vắc xin HPV có khả năng bảo vệ lên tới 90% đối với các bệnh lý như ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, ung thư vòm họng, và mụn cóc sinh dục, khi tiêm cho trẻ em gái từ 9-14 tuổi. Nghiên cứu tại New York cũng cho thấy, bé gái và phụ nữ trẻ tiêm vắc xin trong độ tuổi từ 11-14 có nguy cơ phát hiện bất thường ở cổ tử cung thấp hơn 76% so với những người không tiêm hoặc tiêm muộn. Điều này chứng tỏ tiêm vắc xin phòng HPV từ sớm là biện pháp quan trọng để giảm thiểu đáng kể các rủi ro liên quan đến tổn thương cổ tử cung do HPV.

3. Lưu ý khi tiêm vắc xin HPV ngừa ung thư cổ tử cung

Quy trình tiêm vắc xin HPV an toàn, đầy đủ theo hướng dẫn của Bộ Y tế được chia thành ba giai đoạn: trước, trong và sau khi tiêm, trong đó sự tham gia của bác sĩ, điều dưỡng viên và các nhân viên y tế đóng vai trò quan trọng. Tiêm vắc xin HPV đúng thời gian sẽ giúp bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh nguy hiểm. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và tránh các tác dụng phụ không mong muốn, bạn cần lưu ý một số điều trước, trong và sau khi tiêm.

Trước tiêm chủng

Để bác sĩ đưa ra chỉ định tiêm chủng phù hợp, người được tiêm cần chia sẻ đầy đủ thông tin về tình trạng sức khỏe, bao gồm tiền sử bệnh tật, các bệnh lý mạn tính đang mắc, liệu pháp điều trị hoặc thuốc đang sử dụng, cũng như phản ứng với các mũi tiêm trước đây. Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản cũng cần thông báo nếu đang mang thai để bác sĩ có thể tư vấn thích hợp.

Ngoài ra, người lớn khi đi tiêm cần cung cấp thông tin về tình trạng sức khỏe hiện tại, các loại thuốc và phương pháp điều trị đang áp dụng, cũng như các loại vắc xin đã tiêm trong khoảng thời gian gần đây (dưới 4 tuần). Đối với nữ giới, cần thông báo về kế hoạch mang thai để bác sĩ có thể đưa ra lời khuyên và chỉ định tiêm chủng phù hợp.

Trong tiêm chủng

Trong phòng tiêm, điều dưỡng viên sẽ xác nhận thông tin của người tiêm để đảm bảo tính chính xác. Bên cạnh đó, điều dưỡng viên sẽ cung cấp các thông tin quan trọng về vắc xin như tên gọi, nhà sản xuất, tác dụng phòng ngừa bệnh, hạn sử dụng, độ nguyên vẹn của vắc xin (bao gồm vỏ hộp, lọ, xilanh, dung môi), liều lượng và cách tiêm, cùng với những tác dụng phụ có thể xảy ra.

Người được tiêm cần chú ý đến ngày hết hạn ghi trên vỏ hộp vắc xin. Nếu hạn sử dụng được ghi theo tháng và năm, hạn cuối là ngày cuối cùng của tháng đó. Những lọ vắc xin hết hạn hoặc có dấu hiệu bất thường như vẩn đục, cặn lắng, thay đổi màu sắc hay dung tích không đúng đều không được phép sử dụng và sẽ bị tiêu hủy.

Quy trình tiêm ngừa ung thư cổ tử cung sẽ tuân thủ theo các bước cơ bản: rửa tay, kiểm tra vắc xin, mở lọ, kiểm tra nước hồi chỉnh (nếu cần), hút nước hồi chỉnh vào kim tiêm, pha với vắc xin, sát trùng da và thực hiện tiêm. Tất cả các loại vắc xin đều phải được bảo quản trong nhiệt độ từ 2 đến 8 độ C theo yêu cầu của nhà sản xuất.

Khi tiêm, bạn nên giữ bình tĩnh, thư giãn và hít thở sâu. Nếu cảm thấy đau hay khó chịu, đừng ngần ngại thông báo cho điều dưỡng viên để được hỗ trợ kịp thời.

Sau tiêm chủng

Sau khi tiêm, người tiêm cần ở lại tại trung tâm ít nhất 30 phút để được theo dõi và đảm bảo không có phản ứng bất thường. Sau thời gian này, nếu tình trạng sức khỏe ổn định, nhân viên y tế sẽ kiểm tra thân nhiệt, kiểm tra vết tiêm và hướng dẫn cụ thể trước khi người tiêm ra về.

Ở nhà, người tiêm cần tiếp tục theo dõi sức khỏe trong vòng 24-48 giờ sau tiêm, bao gồm việc kiểm tra thân nhiệt, nhịp thở, và kiểm tra các dấu hiệu bất thường như sưng, mẩn đỏ ở vùng tiêm hay phát ban. Nếu có bất kỳ dấu hiệu lạ nào, người tiêm cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được xử lý kịp thời. Trong trường hợp có biểu hiện như nôn trớ, thở khò khè, hoặc da mẩn đỏ, hãy báo ngay cho nhân viên y tế.

Lưu ý, sau khi tiêm, người tiêm nên mặc quần áo thoáng mát và duy trì chế độ dinh dưỡng bình thường. Nếu sốt cao hơn 38.5°C, có thể dùng thuốc hạ sốt (paracetamol) với liều lượng phù hợp theo cân nặng. Nếu vết tiêm sưng hoặc đỏ, có thể chườm lạnh để giảm đau và giảm sưng. Tuyệt đối không xoa dầu, chườm nóng, hay sử dụng các phương pháp dân gian như nặn chanh, đắp khoai tây lên vết tiêm, vì có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Tránh sử dụng aspirin hay các thuốc hạ sốt khác vì chúng có thể gây tăng tác dụng của paracetamol. Nếu gặp phải các dấu hiệu nghiêm trọng như sốt cao trên 39°C, co giật, mệt mỏi, khó thở hay tím tái, hãy đến ngay cơ sở y tế để được bác sĩ kiểm tra và can thiệp kịp thời.

Khuyến cáo tiêm vắc xin HPV cho cả nam và nữ từ 9 đến 45 tuổi

4. Một số câu hỏi thường gặp về tuổi tiêm phòng ung thư cổ tử cung

Tiêm ngừa HPV từ lúc 9 tuổi có sớm quá không?

Câu trả lời là không! Tiêm vắc xin sớm, đúng độ tuổi khuyến cáo là cách hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe. Độ tuổi tiêm phòng ung thư cổ tử cung tốt nhất là từ 9 tuổi, khi cơ thể trẻ bắt đầu bước vào giai đoạn dậy thì. Đây là thời kỳ cơ thể có nhiều thay đổi rõ rệt: các bé gái thường bắt đầu có kinh nguyệt và nổi mụn, trong khi các bé trai bắt đầu mọc râu và phát triển chiều cao. Ngoài ra, trong giai đoạn này, trẻ cũng bắt đầu chú ý đến hình thức bản thân và có những cảm xúc tình cảm đầu tiên. Do đó, việc chăm sóc và hỗ trợ từ gia đình là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển toàn diện cho trẻ.

Tiêm vắc xin HPV sau 26 tuổi có cần thiết không?

Có! Tiêm vắc xin HPV sau 26 tuổi vẫn mang lại nhiều lợi ích đáng kể. Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, vắc xin HPV (Gardasil 9) được khuyến nghị cho cả nam và nữ từ 9 đến 45 tuổi, giúp ngăn ngừa các bệnh nghiêm trọng như ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, sùi mào gà và ung thư dương vật. Dù đã ngoài 26 tuổi, việc tiêm vắc xin vẫn có hiệu quả bảo vệ cao, giúp ngăn ngừa các chủng HPV nguy cơ cao và giảm nguy cơ tái nhiễm, đặc biệt đối với những người có nhiều bạn tình.

Các nghiên cứu lâm sàng cho thấy hơn 99% người tiêm vắc xin Gardasil 9 trong độ tuổi 27-45 phát triển kháng thể bảo vệ chống lại tất cả 9 chủng HPV có trong vắc xin. Hiệu quả bảo vệ ở nhóm tuổi này không kém so với nhóm từ 16-26, với khả năng bảo vệ lên đến 90%. Do đó, tuổi chích ngừa ung thư cổ tử cung sau 26 tuổi là một biện pháp quan trọng để bảo vệ sức khỏe tình dục và phòng ngừa các bệnh lý nghiêm trọng do HPV, đồng thời tiết kiệm chi phí điều trị bệnh.

Đã quan hệ tình dục có cần tiêm vắc xin HPV không?

Việc tiêm vắc xin HPV vẫn rất quan trọng ngay cả khi bạn đã có quan hệ tình dục, sinh con hoặc đã từng nhiễm HPV. Nếu bạn nằm trong độ tuổi tiêm ngừa ung thư cổ tử cung từ 9 đến 45, vắc xin HPV sẽ tiếp tục cung cấp sự bảo vệ hiệu quả, ngay cả khi cơ thể đã từng nhiễm một hoặc nhiều chủng HPV. Vắc xin giúp tạo ra kháng thể đặc hiệu, ngăn ngừa nhiễm các tuýp HPV khác mà cơ thể chưa mắc phải. Hơn nữa, các kháng thể tự nhiên sau khi nhiễm HPV chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn, vì vậy việc tiêm vắc xin là cách tốt nhất để ngăn ngừa tái nhiễm các tuýp đã nhiễm trước đó.

Ai nên tiêm vắc xin HPV khi đã đến độ tuổi quy định?

Vắc xin HPV là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất chống lại các bệnh do virus HPV gây ra, như ung thư cổ tử cung, ung thư vòm họng, ung thư dương vật và sùi mào gà. Tất cả những người từ 9 đến 45 tuổi đều nên tiêm vắc xin này, không phân biệt đã quan hệ tình dục, đã sinh con hay đã nhiễm HPV. Các nhóm đối tượng như phụ nữ, nam giới và cộng đồng LGBT, đặc biệt cần tiêm để bảo vệ sức khỏe khỏi các bệnh ung thư và giảm nguy cơ lây truyền virus. Việc tiêm vắc xin HPV là cần thiết để phòng ngừa các bệnh nghiêm trọng và bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Ai không nên tiêm vắc xin HPV?

Không phải ai cũng phù hợp để tiêm vắc xin HPV, dù nó có vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa các bệnh do HPV gây ra. Những người không nên tiêm bao gồm:

• Trẻ em dưới 9 tuổi và người lớn trên 26 tuổi (với vắc xin Gardasil).
• Trẻ em dưới 9 tuổi và người lớn trên 45 tuổi (với vắc xin Gardasil 9), bệnh nhân HIV.
• Người dùng thuốc ức chế miễn dịch mạnh và những người có tiền sử dị ứng nghiêm trọng với các thành phần trong vắc xin. 
• Ngoài ra, những người đang sốt cao, mắc các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng hoặc có vấn đề về đông máu cũng nên hoãn tiêm. 
• Phụ nữ mang thai được khuyến cáo tạm dừng việc tiêm vắc xin HPV cho đến khi kết thúc thai kỳ, dù các nghiên cứu hiện tại không chỉ ra tác động tiêu cực đối với thai nhi.

Lời kết

Lứa tuổi tiêm phòng ung thư cổ tử cung được khuyến cáo tiêm cho cả nam và nữ từ 9 đến 45 tuổi, với thời điểm lý tưởng nhất là từ 9 đến 14 tuổi để đạt hiệu quả phòng ngừa cao nhất. Tuy nhiên, nam và nữ từ 26 đến 45 tuổi vẫn nên tiêm để bảo vệ bản thân khỏi các bệnh liên quan đến HPV như ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, ung thư vòm họng và mụn cóc sinh dục. Dù có quan hệ tình dục, mang thai, sinh con hay đã nhiễm HPV, việc tiêm vắc xin càng sớm càng tốt trong độ tuổi khuyến cáo giúp tạo kháng thể bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm mới và tái nhiễm các chủng HPV.

Trung tâm Y khoa NeoMedic là một trong những cơ sở y tế uy tín trong việc sàng lọc, tư vấn và hỗ trợ tiêm phòng ung thư cổ tử cung, với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại. Việc lựa chọn cơ sở y tế đáng tin cậy không chỉ giúp nâng cao hiệu quả phòng bệnh mà còn đảm bảo sự an toàn trong quá trình theo dõi và điều trị nếu cần thiết.