Vai trò của xét nghiệm định lượng CA 19‑9 trong chẩn đoán và theo dõi ung thư

Theo dõi ngay bài viết sau đây để hiểu rõ ý nghĩa của xét nghiệm CA 19-9 và cách đọc kết quả xét nghiệm này!

1. Xét nghiệm định lượng CA 19-9 là gì? Vai trò của xét nghiệm định lượng CA 19-9

Xét nghiệm định lượng CA 19‑9 là một xét nghiệm máu chuyên biệt, dùng để đo nồng độ của chất chỉ điểm khối u CA 19‑9 trong huyết tương. CA 19-9 là một dấu ấn ung thư, biểu hiện chủ yếu trên bề mặt tế bào biểu mô của một số cơ quan trong cơ thể, bao gồm tuyến tụy, đường mật, dạ dày và ruột. Khi các tế bào ung thư hoặc tế bào tổn thương sản xuất quá mức CA 19‑9, nồng độ trong máu sẽ tăng lên.

CA 19‑9 không phải là công cụ chẩn đoán ung thư độc lập do có độ nhạy và độ đặc hiệu không quá cao nhưng lại có vai trò hỗ trợ quan trọng trong chẩn đoán, theo dõi đáp ứng điều trị và dự đoán khả năng tái phát của nhiều loại ung thư, đặc biệt là ung thư tuyến tụy.

Xét nghiệm định lượng CA 19‑9 dùng để đo nồng độ của chất chỉ điểm khối u CA 19‑9 trong huyết tương

2. Xét nghiệm định lượng Ca 19-9 được chỉ định trong trường hợp nào?

Xét nghiệm định lượng CA 19‑9 được chỉ định khi cần thu thập thông tin quan trọng về tình trạng ung thư và theo dõi quá trình điều trị, cụ thể:

• Sàng lọc ở người có nguy cơ cao hoặc nghi ngờ mắc ung thư tuyến tụy (không áp dụng cho tầm soát ung thư tuyến tụy thường quy ở người khỏe mạnh).
• Xác định khả năng cắt bỏ khối u và theo dõi sau phẫu thuật.
• Theo dõi điều trị ung thư để đánh giá hiệu quả của các liệu pháp hóa trị, xạ trị hoặc các liệu pháp khác.
• Phát hiện ung thư tái phát, thực hiện khi theo dõi định kỳ sau điều trị.
• Sử dụng trong chẩn đoán một số loại ung thư và các bệnh lý khác

3. Xét nghiệm CA 19-9 có thể phát hiện những loại ung thư nào?

Xét nghiệm định lượng CA 19‑9 đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ phát hiện và theo dõi nhiều loại ung thư như:

• Ung thư tuyến tụy
• Ung thư đường mật
• Ung thư trực tràng
• Ung thư thực quản và ung thư dạ dày
• Ung thư biểu mô tế bào gan (HCC)
• Ung thư túi mật
• Ung thư phổi
• Một số loại ung thư khác: Ung thư buồng trứng, ung thư đường tiết niệu, ung thư ở phụ khoa, ung thư tuyến giáp, ung thư tuyến nước bọt.

Xét nghiệm định lượng CA 19‑9 đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ phát hiện và theo dõi nhiều loại ung thư

4. Quy trình thực hiện xét nghiệm CA 19-9

Xét nghiệm CA 19‑9 là một xét nghiệm máu đơn giản, an toàn và thường được thực hiện nhanh chóng tại phòng xét nghiệm. Quy trình cơ bản bao gồm các bước sau:

• Bước 1: Lấy mẫu máu từ tĩnh mạch ở cánh tay hoặc mu bàn tay. Trong quá trình lấy máu, bạn có thể cảm thấy nhói nhẹ hoặc hơi khó chịu, đây là hiện tượng bình thường. Sau khi lấy xong, kỹ thuật viên sẽ băng ép nhẹ lên vị trí lấy máu để ngăn chảy máu và hạn chế bầm tím.
• Bước 2: Thu thập, bảo quản mẫu trong ống nghiệm chuyên dụng và chuyển đến phòng phân tích.
• Bước 3: Xử lý và phân tích mẫu bằng các phương pháp miễn dịch học hiện đại. 

5. Kết quả xét nghiệm CA 19-9 bao nhiêu là nguy hiểm?

Chỉ số CA 19-9 trên 37 U/mL là dấu hiệu bất thường, cần được theo dõi sát sao. Chỉ số càng cao, nguy cơ tồn tại khối u hoặc ung thư tiến triển càng lớn. CA 19‑9 vượt 1000 U/mL có thể cho thấy ung thư đang tiến triển mạnh và có khả năng di căn.

6. Xét nghiệm CA 19-9 âm tính có loại trừ được ung thư không?

Một kết quả CA 19-9 âm tính không đủ để kết luận người bệnh không mắc ung thư. Nồng độ CA 19-9 có thể không tăng ở các trường hợp:

• Khối u tuyến tụy nhỏ.
• Ung thư tuyến tụy giai đoạn I (tỷ lệ tăng Ca 19-9 chỉ khoảng 40%).
• Người bẩm sinh thiếu kháng nguyên Lewis không thể sản xuất CA 19-9.

Vì vậy, kết quả xét nghiệm định lượng CA 19-9 cần được đánh giá kết hợp với tiền sử bệnh, khám lâm sàng, xét nghiệm và các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác của người bệnh.

Một kết quả CA 19-9 âm tính không đủ để kết luận người bệnh không mắc ung thư

7. Xét nghiệm Ca 19-9 dương tính giả trong trường hợp nào?

CA 19-9 có thể tăng trong nhiều tình trạng không phải ung thư, dẫn đến dương tính giả như:

• Bệnh lý ở tụy như u nang tụy, viêm tụy,...
• Bệnh lý mật như viêm đường mật, viêm túi mật, sỏi mật, u xơ đường mật,..
• Bệnh lý gan như viêm gan mãn tính do virus, viêm gan do rượu, xơ gan,...
• Bệnh lý phổi như viêm phổi, lao phổi, xơ nang phổi,...
• Tiểu đường.
• Viêm tuyến giáp Hashimoto.
• Suy thận, đa nang thận.
• Viêm khớp dạng thấp.
• Lupus ban đỏ hệ thống.
• Viêm ruột.
• Các bệnh tiết niệu và phụ khoa khác.

8. Các yếu tố khác ảnh hưởng đến kết quả định lượng CA 19-9

Kết quả xét nghiệm CA 19‑9 không chỉ phản ánh tình trạng ung thư mà còn bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như:

• Sinh lý: Ca 19-9 có thể tăng vô căn ở người khỏe mạnh.
• Lối sống và thói quen: Uống nhiều trà, rượu bia có thể làm tăng Ca 19-9 trong máu.
• Các chỉ số khác trong máu: Nồng độ bilirubin cao do tắc mật, vàng da hoặc bệnh gan có thể làm CA 19‑9 tăng. Triglyceride máu cao cũng có thể gây sai số trong quá trình phân tích mẫu.

Nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả định lượng CA 19-9

9. Xét nghiệm CA 19-9 bao nhiêu tiền?

Chi phí xét nghiệm CA 19-9 dao động từ khoảng 179.000 đến 299.000 đồng. Chi phí này dao động tùy thuộc cơ sở y tế, phương pháp xét nghiệm và trang thiết bị sử dụng. Do đó, người bệnh nên hỏi trực tiếp cơ sở y tế trước khi thực hiện.

10. Giải đáp các câu hỏi thường gặp về xét nghiệm định lượng CA 19-9 (FAQ)

Tổng hợp giải đáp các câu hỏi thường gặp về xét nghiệm định lượng CA 19-9:

10.1. Có cần chuẩn bị gì trước và sau khi làm xét nghiệm CA 19-9 không?

Người bệnh không cần chuẩn bị đặc biệt trước khi làm xét nghiệm CA 19-9. Tuy nhiên, những người đang sử dụng một số loại vitamin hoặc thuốc, đặc biệt là thuốc chống đông máu có thể phải ngừng sử dụng trước khi làm xét nghiệm. Tốt nhất hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi làm xét nghiệm.

10.2. Xét nghiệm CA 19-9 có đau không? Có gây biến chứng gì không?

Tương tự các xét nghiệm máu khác, xét nghiệm CA 19‑9 rất an toàn và hiếm khi gây biến chứng. Một số người có thể bị bầm nhẹ hoặc đau nhói tại vị trí kim đâm, nhưng tình trạng này thường biến mất trong vài giờ đến một ngày.

10.3. Xét nghiệm CA 19-9 bao lâu thì có kết quả?

Thời gian trả kết quả xét nghiệm CA 19-9 phụ thuộc vào từng cơ sở y tế và quy trình xét nghiệm. Thông thường, kết quả có thể có sau vài giờ hoặc trong ngày nếu hệ thống xét nghiệm vận hành nhanh. Đa số trường hợp người bệnh sẽ nhận được kết quả trong vòng 1 - 2 ngày làm việc.

Thời gian trả kết quả xét nghiệm CA 19-9 phụ thuộc vào từng cơ sở y tế và quy trình xét nghiệm

Định lượng CA 19‑9 là xét nghiệm quan trọng trong theo dõi sức khỏe, đặc biệt đối với những người có nguy cơ ung thư tụy hoặc ung thư đường tiêu hóa. Nếu bạn đang tìm địa chỉ uy tín để thực hiện xét nghiệm định lượng CA 19‑9 và tầm soát ung thư đường tiêu hóa, hãy tới ngay Trung tâm Y khoa NeoMedic.

NeoMedic quy tụ đội ngũ bác sĩ đầu ngành trong lĩnh vực ung bướu tại Việt Nam, đồng thời sở hữu hệ thống trang thiết bị xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh hiện đại, đảm bảo đem đến kết quả thăm khám chính xác, tin cậy. Trung tâm còn xây dựng các gói khám tầm soát ung thư linh hoạt, đáp ứng nhu cầu của mọi khách hàng, giúp khách hàng phát hiện sớm nguy cơ ung thư và bảo vệ sức khỏe. Liên hệ ngay qua hotline 0968 636 630 để được tư vấn ngay!

Nguồn:

1. Medline Plus. CA 19-9 Blood Test (Pancreatic Cancer). https://medlineplus.gov/lab-tests/ca-19-9-blood-test-pancreatic-cancer/.

2. Abimbola Farinde, 2025. CA 19-9. https://emedicine.medscape.com/article/2087513-overview#a4.