Tìm hiểu vai trò của các xét nghiệm tầm soát ung thư tuyến giáp phổ biến

Xét nghiệm ung thư tuyến giáp đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán và theo dõi bệnh lý nguy hiểm này. Cùng khám phá các phương pháp xét nghiệm tầm soát ung thư tuyến giáp phổ biến và lưu ý khi thực hiện các xét nghiệm này trong bài viết sau!

1. Tầm quan trọng của việc xét nghiệm tầm soát ung thư tuyến giáp

Trong bối cảnh y học hiện đại, việc chủ động chăm sóc sức khỏe ngày càng được chú trọng. Đặc biệt, đối với các bệnh lý nguy hiểm như ung thư, việc phát hiện sớm đóng vai trò then chốt trong việc điều trị và nâng cao chất lượng sống. Trong đó, ung thư tuyến giáp là bệnh lý có tiên lượng sống và tỷ lệ khỏi bệnh rất khả quan, tuy nhiên vẫn là mối đe dọa tiềm ẩn và có xu hướng gia tăng trên toàn cầu.

Xét nghiệm ung thư tuyến giáp là một bước quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe tuyến giáp và phòng ngừa ung thư ở cơ quan này. Vai trò của xét nghiệm tầm soát ung thư tuyến giáp

• Hỗ trợ đánh giá chức năng tuyến giáp: Xác định hoạt động và mức độ sản xuất hormon của tuyến giáp, từ đó giúp phát hiện sớm các rối loạn chức năng có thể là tiền đề cho ung thư.
• Hỗ trợ tầm soát ung thư: Xét nghiệm ung thư tuyến giáp là công cụ đắc lực trong tầm soát ung thư tuyến giáp, đặc biệt là ở những người có nguy cơ cao như tiền sử gia đình có người mắc bệnh tuyến giáp, tiếp xúc với phóng xạ hoặc có các bệnh lý tự miễn. Việc phát hiện sớm ung thư tuyến giáp ở giai đoạn đầu giúp tăng khả năng chữa khỏi bệnh lên đến 90%.
• Theo dõi điều trị ung thư tuyến giáp: Đối với những bệnh nhân đã được chẩn đoán mắc ung thư tuyến giáp, xét nghiệm được sử dụng để theo dõi hiệu quả điều trị, phát hiện sớm các dấu hiệu tái phát, di căn và hỗ trợ bác sĩ điều chỉnh phác đồ điều trị kịp thời.

Tuy nhiên, để có được những chẩn đoán chính xác về bệnh ung thư tuyến giáp, các bác sĩ thường chỉ định bệnh nhân thực hiện xét nghiệm kết hợp với các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như siêu âm tuyến giáp, chụp CT và sinh thiết.

Xét nghiệm ung thư tuyến giáp là một bước quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe tuyến giáp.

2. Các xét nghiệm tầm soát ung thư tuyến giáp phổ biến

Sau đây là thông tin về các xét nghiệm được áp dụng phổ biến trong chẩn đoán và điều trị ung thư tuyến giáp:

2.1. Xét nghiệm TSH

TSH (Thyroid Stimulating Hormone) là hormon kích thích tuyến giáp, được sản xuất bởi tuyến yên ở não. Hormon này có vai trò điều hòa hoạt động của tuyến giáp trong việc sản xuất và bài tiết các hormon T3, T4. Xét nghiệm TSH thường là bước đầu tiên trong việc đánh giá chức năng tuyến giáp:

• TSH bình thường: 0,4 - 5 mIU/L.
• TSH < 0,4 mIU/L: Có thể do cường giáp (dư thừa hormone tuyến giáp).
• TSH > 5 mIU/L: Gợi ý suy giáp (thiếu hormone tuyến giáp).

Nồng độ TSH bất thường có thể cho thấy tình trạng rối loạn chức năng tuyến giáp như cường giáp hay suy giáp. Tuy nhiên, mức TSH thường nằm trong giới hạn bình thường ở những người mắc ung thư tuyến giáp.

2.2. Xét nghiệm T3, T4

Các hormone tuyến giáp được tổng hợp và giải phóng vào máu dưới hai dạng là gắn với protein huyết tương (T3, T4) và dạng tự do (FT3, FT4). Vì vậy, định lượng T3 và T4 bao gồm xét nghiệm T3 và T4 toàn phần và FT3, FT4. Đây cũng là một xét nghiệm đánh giá chức năng tuyến giáp quan trọng cho phép chẩn đoán tình trạng của tuyến giáp, cụ thể:

• FT4 tăng: Dấu hiệu cường giáp hoặc nhiễm độc giáp.
• FT4 giảm: Gợi ý suy giáp.
• T3 và FT3 tăng: Thường gặp trong cường giáp hoặc viêm tuyến giáp.

Nồng độ T3 và T4 thường bình thường ở bệnh nhân ung thư tuyến giáp.

Nồng độ T3, T4 và TSH đa phần bình thường ở bệnh nhân ung thư tuyến giáp.

2.3. Xét nghiệm marker ung thư TG (Thyroglobulin) và Anti TG (Anti Thyroglobulin)

Thyroglobulin (TG) là một protein được sản xuất bởi các tế bào tuyến giáp. TG huyết thanh là xét nghiệm dấu ấn khối u chính để phát hiện tái phát sau khi điều trị ung thư tuyến giáp thể biệt hóa sau điều trị, đặc biệt là ung thư tuyến giáp thể nang và thể nhú. Tuy nhiên, xét nghiệm TG không có ý nghĩa trong chẩn đoán ung thư tuyến giáp ban đầu.

Sau phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp và điều trị bằng i-ốt phóng xạ, mức TG thường rất thấp. Nếu TG không giảm xuống có thể cho thấy còn tồn tại tế bào ung thư tuyến giáp trong cơ thể. Bên cạnh đó, nếu mức TG tăng trở lại sau khi giảm xuống cũng là dấu hiệu cho thấy ung thư tái phát.

Xét nghiệm Anti TG (Anti Thyroglobulin) thường được thực hiện cùng với TG để đánh giá độ chính xác của xét nghiệm TG. Sự hiện diện của Anti-TG có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm TG. Ngoài ra, xét nghiệm này cũng có thể được chỉ định kết hợp với Anti-TPO để xác định viêm giáp tự miễn.

Ngoài việc sử dụng để dự đoán tái phát, xét nghiệm TG huyết thanh có thể được sử dụng để đánh giá thành công của điều trị, dự đoán khả năng ung thư tuyến giáp di căn, dự đoán kết quả phẫu thuật và nguy cơ tử vong của bệnh nhân, từ đó hướng dẫn bác sĩ đưa ra hướng điều trị phù hợp.

 TG huyết thanh là xét nghiệm dấu ấn khối u chính để phát hiện tái phát sau khi điều trị ung thư tuyến giáp.

2.4. Xét nghiệm tế bào học sau chọc hút tế bào tuyến giáp

Chọc hút tế bào tuyến giáp thường được thực hiện để lấy mẫu tế bào, sau đó đem đi phân tích để chẩn đoán xác định, phân loại ung thư tuyến giáp, phân tầng nguy cơ và hướng dẫn quản lý sau phẫu thuật tuyến giáp. Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA) là phương pháp phổ biến nhất để lấy mẫu bệnh phẩm.

2.5. Xét nghiệm Calcitonin

Calcitonin là một hormone được sản xuất bởi các tế bào C trong tuyến giáp, có vai trò kiểm soát quá trình sử dụng canxi của cơ thể. Chỉ số Calcitonin là chỉ số quan trọng và đặc hiệu trong chẩn đoán và theo dõi ung thư tuyến giáp thể tủy (MTC) - một loại ung thư phát triển từ các tế bào C.

Xét nghiệm đo nồng độ calcitonin trong máu thường được thực hiện khi bệnh nhân nghi ngờ mắc MTC hoặc khi gia đình có tiền sử mắc bệnh này. Ngoài ra, xét nghiệm này cũng hỗ trợ phát hiện khả năng tái phát bệnh sau điều trị. 

2.6. Các xét nghiệm khác

Bên cạnh các xét nghiệm chính đã đề cập, một số xét nghiệm khác cũng có thể được sử dụng để hỗ trợ chẩn đoán và theo dõi ung thư tuyến giáp:

• Kháng nguyên ung thư phôi (CEA): CEA là một protein thường được tìm thấy với nồng độ cao ở người mắc  ung thư tuyến giáp thể tủy (MTC). Xét nghiệm CEA có thể được sử dụng để theo dõi tiến triển của MTC và đánh giá hiệu quả điều trị. Tuy nhiên, xét nghiệm này không đặc hiệu cho ung thư tuyến giáp và có thể tăng trong một số bệnh lý khác.
• TPO-Ab ( Kháng thể kháng Thyroperoxidase):  Xét nghiệm TPO-Ab giúp phát hiện tình trạng tự miễn tuyến giáp, khi cơ thể sản sinh kháng thể chống lại các thành phần của tuyến giáp. Mặc dù không trực tiếp liên quan đến ung thư tuyến giáp, việc phát hiện TPO-Ab có thể giúp bác sĩ đánh giá tổng thể sức khỏe tuyến giáp và sàng lọc thêm các bệnh lý tự miễn khác như lupus ban đỏ hệ thống hoặc hội chứng Sjogren để đưa ra chẩn đoán toàn diện.

3. Khi nào cần xét nghiệm ung thư tuyến giáp?

Một số nhóm người có nguy cơ mắc các bệnh lý tuyến giáp, bao gồm cả ung thư tuyến giáp, cao hơn so với những người khác. Việc chủ động tầm soát ở những nhóm này đóng vai trò then chốt trong việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Cụ thể những trường hợp sau đây cần xét nghiệm tầm soát ung thư tuyến giáp định kỳ:

• Phụ nữ trên 25 tuổi (phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh tuyến giáp) cao hơn nam giới.
• Người có tiền sử gia đình hoặc bản thân mắc bệnh tuyến giáp hoặc ung thư tuyến giáp.
• Người từng tiếp xúc với phóng xạ, sinh sống trong vùng có nguy cơ cao phơi nhiễm phóng xạ
• Người có rối loạn miễn dịch, mắc các bệnh tự miễn

Bên cạnh đó, người bệnh đang điều trị ung thư tuyến giáp cũng được thực hiện các xét nghiệm này theo chỉ định của bác sĩ để theo dõi tiến triển bệnh, phát hiện di căn và theo dõi định kỳ sau điều trị để dự phòng và phát hiện tái phát.

Ngoài các yếu tố nguy cơ trên, nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào sau đây, bạn nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn và chỉ định xét nghiệm phù hợp:

• Xuất hiện khối u hoặc sưng ở cổ
• Khó nuốt hoặc khó thở
• Khàn giọng kéo dài
• Đau cổ hoặc đau tai
• Tăng nhịp tim
• Mệt mỏi, sụt cân bất thường

Khi nào cần xét nghiệm ung thư tuyến giáp?

4. Lưu ý khi đi xét nghiệm tầm soát ung thư tuyến giáp

Để đảm bảo kết quả xét nghiệm tầm soát ung thư tuyến giáp chính xác và hiệu quả, bạn cần lưu ý những điểm quan trọng sau:

• Nhịn ăn trước khi làm xét nghiệm máu ít nhất 8h để tránh ảnh hưởng của thức ăn và đồ uống đến các chỉ số sinh hóa máu và chỉ số hormon tuyến giáp.
• Thông báo tình trạng sức khỏe cho bác sĩ như có thai, có thiết bị kim loại bên trong cơ thể như máy trợ tim, răng giả, đinh nội tủy,... Những thiết bị này có thể gây cản trở hoặc ảnh hưởng đến kết quả của các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như chụp CT hoặc MRI.
• Mang theo tài liệu y tế liên quan như toa thuốc, kết quả xét nghiệm trước đó và các chẩn đoán hình ảnh gần nhất.
• Đối với nữ giới, nên đi khám sau khi kết thúc chu kỳ kinh nguyệt ít nhất 5 ngày.

Lưu ý khi đi xét nghiệm tầm soát ung thư tuyến giáp

Y học ngày càng tiến bộ với nhiều phương pháp xét nghiệm tầm soát ung thư tuyến giáp hiện đại, giúp chẩn đoán bệnh chính xác và nhanh chóng. Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe bằng cách thăm khám định kỳ và thực hiện các xét nghiệm theo chỉ định của bác sĩ để tăng cơ hội chữa khỏi bệnh và sống khỏe mạnh bạn nhé!

Trung tâm Y khoa NeoMedic với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại sẵn sàng đồng hành cùng bạn trong hành trình chăm sóc sức khỏe. Liên hệ ngay Hotline 024 73 036 630 - 096 863 6630 để đặt lịch hẹn khám.