Nguyên nhân Cyfra 21-1 tăng cao: Không chỉ do ung thư

Cyfra 21-1 là dấu ấn sinh học được ứng dụng rộng rãi trong chẩn đoán và theo dõi ung thư phổi không tế bào nhỏ. Bản chất Cyfra 21-1 là cytokeratin-19 - một loại protein biểu mô không bị mất đi khi tế bào chuyển dạng ác tính, hòa tan trong huyết thanh.

Khi xét nghiệm cho kết quả Cyfra 21-1 tăng, nhiều người lo lắng về ung thư. Tuy nhiên, trên thực tế chỉ số này cũng có thể tăng trong nhiều bệnh lý lành tính khác. Tìm hiểu ngay những nguyên nhân Cyfra 21-1 tăng cao trong bài viết sau đây!

1. Ung thư phổi

Ung thư phổi là một trong những loại ung thư phổ biến và nguy hiểm hàng đầu trên thế giới. Bệnh khó phát hiện ở giai đoạn sớm nhưng thường tiến triển nhanh, có nguy cơ tử vong cao. Do đó, việc chẩn đoán sớm có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong cải thiện tiên lượng và kéo dài thời gian sống cho người bệnh.

Trong chẩn đoán và theo dõi ung thư phổi, Cyfra 21-1 là marker được sử dụng rất phổ biến. Cyfra tăng cao (> 10,5 μg/ml) trong các trường hợp ung thư phổi, đặc biệt là ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC). Độ nhạy của xét nghiệm dao động từ 30-75% trong NSCLC và khoảng 20-60% trong ung thư phổi tế bào nhỏ (SCLC). Do đó, chỉ số này rất có giá trị trong chẩn đoán, phát hiện sớm ung thư tái phát cũng như theo dõi đáp ứng điều trị ung thư phổi.

Trong chẩn đoán và theo dõi ung thư phổi, Cyfra 21-1 là marker được sử dụng rất phổ biến.

2. Các bệnh ung thư khác

Ngoài ung thư phổi, chỉ số Cyfra 21-1 còn có vai trò trong chẩn đoán và theo dõi một số loại ung thư khác như ung thư thực quản, ung thư vú, ung thư tụy, ung thư cổ tử cung và ung thư bàng quang. Trong các bệnh lý này, Cyfra 21-1 được xem như dấu ấn sinh học hỗ trợ chẩn đoán và phát hiện di căn. Tuy nhiên, để tăng độ chính xác, xét nghiệm Cyfra 21-1 thường được kết hợp với nhiều dấu ấn khác như CEA, CA 15-3, CA 19-9... Việc phối hợp này giúp bác sĩ có thêm cơ sở trong đánh giá bệnh, theo dõi tái phát và lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp.

3. Bệnh phổi lành tính (lao phổi, viêm phổi, COPD, u trung biểu mô màng phổi)

Không chỉ trong ung thư, chỉ số Cyfra 21-1 còn có thể tăng ở một số bệnh phổi lành tính như:

• Lao phổi: Là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn lao, gây tổn thương và hình thành ổ viêm, xơ hóa trong nhu mô phổi.
• Viêm phổi: Thường do vi khuẩn hoặc virus, đặc trưng bởi tình trạng viêm nhiễm cấp hoặc mạn tính ở mô phổi.
• COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính): Bệnh mạn tính tiến triển, liên quan chặt chẽ đến hút thuốc lá, gây khó thở kéo dài và suy giảm chức năng phổi.
• U trung biểu mô màng phổi: Dù phần lớn là u lành, bệnh vẫn có thể gây chèn ép và tổn thương mô phổi.

Trong các bệnh lý này, tình trạng tổn thương, viêm nhiễm và xơ hóa ở mô phổi khiến tế bào biểu mô chết nhiều hơn, dẫn đến sự gia tăng nồng độ Cyfra 21-1 trong máu. Đây là nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng cyfra 21-1 dương tính giả, khiến nhiều bệnh nhân lo lắng nhầm tưởng mình mắc ung thư. Do đó, kết quả xét nghiệm Cyfra 21-1 luôn cần được đánh giá kết hợp với lâm sàng và các xét nghiệm khác để có kết luận chính xác.

Không chỉ trong ung thư, chỉ số Cyfra 21-1 còn có thể tăng ở một số bệnh phổi lành tính

4. Các bệnh lý khác

Ngoài bệnh phổi và ung thư, Cyfra 21-1 cũng có thể tăng trong nhiều bệnh lý khác:

• Bệnh lý đường tiêu hóa: Các tình trạng như viêm tụy, viêm gan cấp và mạn, viêm đường mật, viêm dạ dày hay polyp đại tràng.
• Bệnh lý thận - tiết niệu: Suy thận mạn, u nang thận, nhiễm khuẩn đường tiết niệu hoặc u bàng quang lành tính cũng có thể khiến chỉ số Cyfra 21-1 tăng do rối loạn quá trình lọc - thải và tổn thương tế bào biểu mô.
• Bệnh phụ khoa và vùng chậu: Ở nữ giới, viêm nội mạc tử cung, viêm nhiễm phần phụ hay u nang buồng trứng có thể gây gia tăng chỉ số này, đôi khi làm nhầm lẫn với các bệnh lý ác tính ở đường sinh dục.

Ngoài bệnh phổi và ung thư, Cyfra 21-1 cũng có thể tăng trong nhiều bệnh lý khác.

Người bệnh cần làm gì khi Cyfra 21-1 tăng cao?

Việc phát hiện Cyfra 21-1 tăng cao thường khiến nhiều người lo lắng, tuy nhiên điều này không đồng nghĩa chắc chắn với ung thư. Như đã đề cập, chỉ số này có thể tăng trong nhiều bệnh lý lành tính.

Để có kết luận chính xác, người bệnh cần:

• Thăm khám chuyên khoa: Nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa ung bướu hoặc hô hấp để được đánh giá tổng thể. Tùy tình trạng, bác sĩ có thể chỉ định thêm CT scan, MRI, PET-CT hoặc các xét nghiệm marker bổ sung (như CEA, CA 125, CA 19-9…).
• Theo dõi định kỳ: Đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bất thường hoặc kiểm soát tiến triển bệnh.
• Điều chỉnh lối sống: Ngừng hút thuốc lá, hạn chế rượu bia, duy trì chế độ ăn lành mạnh, tập luyện thường xuyên và ngủ đủ giấc. Những thay đổi này không chỉ giảm nguy cơ ung thư mà còn cải thiện sức khỏe toàn diện.

Xét nghiệm Cyfra 21-1 mang lại nhiều giá trị trong tầm soát và theo dõi bệnh, nhưng cần hiểu đúng về nguyên nhân Cyfra 21-1 tăng cao. Hãy theo dõi sức khỏe định kỳ, duy trì lối sống lành mạnh và tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần thiết để phòng ngừa bệnh tật và nâng cao hiệu quả điều trị bệnh một cách tốt nhất.