Phương pháp xạ trị ung thư

Xạ trị là một trong những phương pháp phổ biến nhất trong điều trị ung thư và là một phương pháp điều trị tốt, an toàn và hiệu quả

Có nhiều phương pháp điều trị ung thư vú như: hóa trị, xạ trị, liệu pháp hormon, liệu pháp miễn dịch. Vậy phương pháp xạ trị ung thư là gì? Cùng tìm hiểu phương pháp này với Trung tâm Y khoa NeoMedic nhé!

Xạ trị là gì?

Xạ trị là một trong những phương pháp phổ biến nhất trong điều trị ung thư và là một phương pháp điều trị tốt, an toàn và hiệu quả. Các tên khác của liệu pháp xạ trị là liệu pháp bức xạ, chiếu xạ và liệu pháp tia X. Phương pháp này sử dụng các hạt hoặc sóng có năng lượng cao như: tia X, tia Gamma, các chùm tia điện tử, proton.. để tiêu diệt hoặc phá hỏng các tế bào ung thư, thu nhỏ kích thước khối u, ngăn chặn sự lan rộng của tế bào ung thư sang các tổ chức cơ quan khác.

Xạ trị có thể được tiến hành độc lập, là phương pháp điều trị ung thư duy nhất cần thiết (xạ trị đơn thuần) hoặc kết hợp với các phương pháp điều trị khác như: phẫu thuật, hóa trị. Quyết định sử dụng liệu pháp xạ trị phụ thuộc vào loại ung thư, giai đoạn ung thư và các vấn đề sức khoẻ khác của người bệnh. Trên thực tế, có những loại thuốc làm tế bào ung thư trở nên nhạy với bức xạ hơn, nhờ đó giúp phương pháp xạ trị tiêu diệt tế bào ung thư tốt hơn.

Có nhiều cách khác nhau để điều trị bằng tia xạ: xạ trị chiếu ngoài, xạ trị áp sát hoặc cho bệnh nhân uống, tiêm các thuốc chứa đồng vị phóng xạ.

Xạ trị là việc sử dụng các liều lượng phóng xạ được đo đếm thận trọng để điều trị nhiều bệnh nhân ung thư. Trong điều trị xạ trị, liều bức xạ tới khối u lớn hơn vài nghìn lần so với liều mà một bệnh nhân nhận trong chụp X-quang chẩn đoán. Chùm tia phóng xạ xạ trị liệu phá hủy/tiêu diệt tế bào ung thư và đồng thời ngăn chúng phân chia và phát triển. Các chùm tia có thể được định hướng rất chính xác đến bất kỳ khu vực nào của cơ thể bằng máy móc tinh vi.

Bình thường các tế bào trong cơ thể phát triển và phân chia để tạo thành các tế bào mới. Nhưng các tế bào ung thư phát triển và phân chia nhanh hơn hầu hết các tế bào lành. Xạ trị sẽ phá vỡ DNA thành các đoạn nhỏ bên trong các tế bào. Sự phá vỡ này ngăn cản các tế bào ung thư phát triển, phân chia và làm chết tế bào ung thư. Các tế bào lành gần đó cũng có thể bị ảnh hưởng bởi bức xạ nhưng phần lớn sẽ phục hồi và lại hoạt động bình thường.

Trong khi dùng hoá trị và các phương pháp điều trị, các thuốc chống ung thư được đưa vào cơ thể bằng đường uống hoặc đường tiêm, làm cho toàn bộ cơ thể chịu ảnh hưởng của thuốc chống ung thư thì xạ trị thường là điều trị tại chỗ.

Điều này có nghĩa là xạ trị chỉ ảnh hưởng tới phần cơ thể cần được điều trị. Liệu pháp xạ trị được lên kế hoạch để tác động và làm tổn thương các tế bào ung thư đồng thời giảm thiểu tác hại tới các tế bào lành xung quanh.

Một số phương pháp điều trị bức xạ (liệu pháp xạ trị toàn thân) sử dụng các chất phóng xạ được đưa vào đường tĩnh mạch hoặc bằng đường uống. Mặc dù loại phóng xạ này đi khắp cơ thể, chất phóng xạ chủ yếu tập trung ở khu vực của khối u, do đó ít ảnh hưởng đến phần còn lại của cơ thể .

Tìm hiểu thêm về: Xạ trị ung thư vú

Xạ trị hoạt động như thế nào?

Một liều cao phóng xạ làm hỏng các tế bào và ngăn chúng phát triển và phân chia. Các tế bào ung thư, vốn là những tế bào bất thường, có xu hướng tổn thương không phục hồi. Các tế bào bình thường thường phục hồi hoặc tự sửa chữa khá nhanh. Bất kỳ tác dụng phụ nào xảy ra trong quá trình điều trị thường là tạm thời.

Xạ trị được đưa ra cho cùng một bộ phận của cơ thể mỗi ngày và mỗi lần điều trị mất vài phút và hầu như không gây đau. Máy không chạm vào bệnh nhân và giống như việc chụp X-quang thông thường. Khi được xạ trị, bệnh nhân thường được đặt nằm ở tư thế ngửa.

Xạ trị được chỉ định điều trị ngoại trú. Thời gian xạ trị có thể khác nhau nhưng thường là từ ba đến sáu tuần.

Xạ trị có thể được thực hiện theo ba cách

Xạ trị có thể thực hiện theo 3 cách

Xạ trị ngoài hay bức xạ ngoài: sử dụng máy điều khiển các tia năng lượng cao đi từ bên ngoài cơ thể và phóng tia xạ vào khối u. Chúng có tác dụng trên một vùng lớn của cơ thể, có khả năng điều trị tại nhiều vị trí khác nhau như khối u và cả các hạch bạch huyết lân cận. Xạ trị proton là biện pháp xạ trị ngoài tiên tiến, bằng cách dùng chùm tia proton năng lượng cao triệt tiêu các tế bào ung thư, phương pháp này giúp giảm thiểu nguy cơ làm tổn thương các tế bào khỏe mạnh. Cách này được thực hiện cho bệnh nhân ngoại trú đến bệnh viện hoặc trung tâm điều trị, thường được tiến hành trong nhiều tuần và đôi khi sẽ được thực hiện hai lần một ngày trong vài tuần. Một người được điều trị xạ ngoài sẽ không phát xạ và do đó không phải tuân theo các biện pháp phòng ngừa an toàn đặc biệt tại nhà.

Xạ trị trong: xạ trị trong còn được gọi là xạ trị áp sát. Một nguồn phóng xạ được đưa vào bên trong cơ thể trong khối u hoặc gần khối u ví dụ như xạ trị ung thư cổ tử cung, ung thư da hoặc tia X xuyên qua mô đến tận lõi của khối u ví dụ như xạ trị ung thư tiền liệt tuyến, ung thư cổ tử cung. Với một số loại xạ trị áp sát, nguồn xạ có thể được đặt vào trong cơ thể để hoạt động. Đôi khi nó được đặt trong cơ thể trong một khoảng thời gian và sau đó được loại bỏ. Điều này tuỳ thuộc vào loại ung thư. Các biện pháp cảnh báo an toàn cho loại bức xạ này là cần thiết trong một khoảng thời gian. Điều quan trọng cần hiểu là nếu nguồn xạ bên trong còn lại trong cơ thể, sau một thời gian cũng không còn hoạt tính phóng xạ nữa.

Xạ trị toàn thân: thuốc phóng xạ được đưa qua đường uống hoặc đưa vào tĩnh mạch để điều trị một số loại ung thư nhất định ví dụ như ung thư tuyến giáp, ung thư xương. Những loại thuốc phóng xạ này sau đó đi khắp cơ thể. Người bệnh có thể phải tuân thủ các cảnh báo đặc biệt tại nhà trong một khoảng thời gian sau khi các loại thuốc phóng xạ này được đưa vào cơ thể.

Loại phóng xạ sử dụng cho người bệnh phụ thuộc vào loại ung thư và vị trí bị ung thư. Trong một số trường hợp, cần sử dụng không chỉ một loại thuốc phóng xạ

Lựa chọn phương pháp xạ trị cần dựa trên nhiều yếu tố