Sức khỏe tinh thần là vấn đề ở Việt Nam chưa thực sự được quan tâm và lưu ý, mặc dù nó ảnh hưởng trực tiếp đến thể chất và tinh thần của chúng ta. Trong bài viết dưới đây, Trung tâm Y khoa NeoMedic sẽ cung cấp cho bạn đọc hiểu rõ hơn sức khỏe tinh thần là gì, cùng như sức khỏe tinh thần sẽ ảnh hướng đến sức khỏe thể chất của mỗi chúng ta như thế nào.

1. Khái niệm 

Người có sức khỏe tinh thần tốt không ngại giao tiếp với mọi người xung quanh

Sức khỏe tinh thần (Mental health) là trạng thái khỏe mạnh, hạnh phúc về mặt cảm xúc, tâm lý cũng như các mối quan hệ xã hội. Nó ảnh hưởng đến cách chúng ta suy nghĩ, cảm nhận, hành động và đồng thời giúp chúng ta  xử lý tình trạng căng thẳng để có những lựa chọn tích cực hơn.

Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), sức khỏe tinh thần là trạng thái tích cực của tinh thần giúp con người đối phó với những căng thẳng trong cuộc sống, giúp nhận ra khả năng học tập và làm việc của bản thân, có những đóng góp có ích cho cộng động.

Trong bất cứ giai đoạn nào của cuộc đời, từ lúc còn bé đến thanh thiếu niên hay thậm chí khi đã trưởng thành, sức khỏe tinh thần đều có vai trò quan trọng. Và ở bất kỳ giai đoạn nào, nếu bạn gặp vấn đề về tinh thần, thì suy nghĩ, tâm trạng và các hành động của bạn có thể bị ảnh hưởng.

2. Thế nào là sức khỏe tinh thần tốt

Người có sức khỏe tinh thần tốt là người luôn có suy nghĩ tích cực, hay luôn tìm những khía cạnh tươi đẹp, tìm ra phương án giải quyết gianh nhất dù sự việc có tệ đến đâu. Đặc điểm của những người đó là:

• Luôn cảm thấy hứng khởi vào mỗi sáng sau khi ngủ dậy
• Hào hứng khi tiếp nhận công việc hay sống ở môi trường mới
• Thường xuyên mỉm cười, tìm được niềm vui trong những điều đơn giản 
• Ăn ngon miệng, ngủ ngon giấc
• Không ngại giao tiếp với mọi người xung quanh

3. Các dấu hiệu và triệu chứng cảnh báo sớm sức khỏe tinh thần đang đi xuống

Tự tách bản thân ra khỏi mọi người là dấu hiệu của người có sức khỏe tinh thần đang đi xuống

Nếu không chắc bạn hoặc người thân có đang gặp vấn đề về sức khỏe tinh thần hay không, hãy quan quát những biểu hiện sau đây:

• Tự tách bản thân ra khỏi mọi người và không tham gia các hoạt động thường ngày
• Không cảm thấy bất kỳ cảm xúc nào với mọi chuyện xung quanh và không có gì quan trọng
• Có những suy nghĩ tiêu cực và bất lực
• Dùng các chất kích thích như: thuốc lá, rượu, bia,...nhiều hơn bình thường
• Ăn và ngủ nhiều
• Bị kích động, mất bình tĩnh và bắt đầu la hét trong mọi cuộc tranh luận hay việc xảy ra không theo ý bản thân
• Có những nỗi lo sợ vô hình, không xác định

-> Nếu bất ổn trong tinh thần một thời gian dài sẽ có nguy cơ mắc các bị tâm lý hay còn gọi là rối loạn tinh thần. Một số rối loạn tinh thần phổ biến: rối loạn lo âu, rối loạn trầm cảm, rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD), tâm thần phân liệt,...

Nguyên nhân dẫn đến những bất ổn trong tinh thần được xem là sự kết hợp giữa gen và môi trường xung quanh:

• Tiền sử gia đình có người mắc các bệnh liên quan đến tinh thần
• Bị lạm dụng hay có chấn thương cơ thể
• Chất dẫn truyền thần kinh bị suy yếu

4. Ảnh hưởng của sức khỏe tinh thần tới thể chất

Sức khỏe thể chất được định nghĩa vào tình trạng cơ thể của bạn, được tính từ việc không có bệnh tật đến mức độ khỏe mạnh thông qua một số yếu tố như: tiêu thụ dinh dưỡng hợp lý, tập thể dục vừa phải và nghỉ ngơi đầy đủ.

Sức khỏe thể chất tốt thường được đánh giá trên các trạng thái cơ thể như: sự dẻo dai, sức mạnh để chơi các môn thể thao và sức đề kháng tốt để có thể tự chống chọi với các bệnh tật. Vậy sức khỏe tinh thần ảnh hưởng tới sức khỏe thể chất như thế nào?

Tinh thần kém có thể gây ra chán ăn

Sức khỏe tinh thần kém không chỉ dừng lại ở việc ảnh hưởng đến tâm trạng của bạn mà còn ảnh hưởng tới thể chất, tác động đến các cơ quan trong cơ thể. Tinh thần kém làm bạn chán ăn, ngủ không ngon rồi dẫn đến mất tập trung, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gặp các bệnh liên quan đến dạ dày như: viêm loét dạ dày, táo bón, rối loạn tiêu hóa,...

Căng thẳng và stress trong một thời gian dài còn có thể khiến bạn mắc các rối loạn về hệ tim mạch.Đối với bệnh nhân ung thư, tinh thần còn ảnh hưởng đến quá trình và hiệu quả điều trị bệnh.

Ngược lại, nếu bạn có một sức khỏe tốt, bạn có thể làm mọi việc bạn muốn, khi được làm điều mình muốn, tinh thần sẽ cảm thấy sảng khoái và hạnh phúc. Tinh thần tốt thì làm việc và học tập tốt, đạt nhiều thành công và thành tích, tạo cảm giác hào hứng với mọi việc hơn.

5. Các cách cải thiện tinh thần

Giống như các bệnh khác, việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời luôn mang lại hiệu quả tốt. Nếu chớm có những dấu hiệu trên hãy tìm đến bác sĩ tâm lý nếu có điều kiện hoặc thực hiện những cách sau:

• Tuân thủ quy trình trị liệu (nếu bạn điều trị tâm lý với bác sĩ). Đừng bỏ dở liệu trình, cố gắng tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ ngay cả khi bạn đã cảm thấy tốt hơn
• Tạo những thói quen tốt cho bản thân: chăm vận động, ngủ đủ giấc, ăn đúng bữa. Một cơ thể khỏe mạnh, ít bệnh tật sẽ giúp bạn có một tinh thần tốt. Để cơ thể khỏe mạnh thì cần cân bằng được cả ba yếu tố trên. Hãy tạo cho mình một thói quen vận động, tập thể dụng hàng ngày hay vài buổi cố định trong tuần, ngủ đủ 8 tiếng mỗi ngày (đi ngủ sớm và tránh thức khuya), ăn đủ 3 bữa mỗi ngày và ăn những thực phẩm có lợi cho sức khỏe.
• Đối mặt với những cảm xúc tiêu cực của mình. Nếu bạn cảm thấy buồn bã, chán nản, hay căng thẳng, đừng cố chịu đựng nó một mình. Hãy tìm người khiến bạn có thể chia sẻ về những vấn đề bạn đang gặp phải. Nói ra được những điều này sẽ cảm thấy thoải mái hơn, tinh thần tốt hơn và biết đâu, bạn sẽ nhận được những lời khuyên có ích.
• Trấn tĩnh bản thân bằng các phương pháp thiền định hàng ngày: duy trì đầu óc thư thái và thoải mái.
• Cân bằng cuộc sống. Bạn không nên để các vấn đề trong học tập, công việc hay cuộc sống ảnh hưởng đến tâm trạng của bạn. Hãy cố gắng nhìn mọi việc theo hướng tích cực, cân bằng thời gian học tập, làm việc với thời gian nghỉ ngơi.

Qua bài trên, ta có thể thấy tinh thần và thể chất liên quan mật thiết với nhau. Hy vọng với bài viết của Trung tâm Y khoa NeoMedic sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về loại sức khỏe này!