Quyền tự quyết của bệnh nhân – Khi bác sĩ là người đồng hành
Trong y tế hiện đại, mối quan hệ bác sĩ-bệnh nhân đã chuyển đổi từ mô hình ra quyết định một chiều sang đối thoại và cộng tác, nơi bệnh nhân được công nhận quyền tự chủ đối với sức khỏe của mình.
Triết lý này được Martin H. Fischer đúc kết: “The patient has the right to accept your advice or to ignore it.” (Bệnh nhân có quyền tự quyết trong việc tiếp nhận hay từ chối lời khuyên y tế của bạn). Đây là một nguyên tắc cốt lõi của y đức, khẳng định vai trò trung tâm của bệnh nhân, ngay cả khi họ từ chối điều trị vì các yếu tố văn hóa, niềm tin cá nhân hoặc sự cân nhắc riêng.
Tuy nhiên, việc thực thi quyền tự quyết này không phải lúc nào cũng đơn giản, đặc biệt trong các tình huống cấp cứu hay khi quyết định của bệnh nhân có thể gây hậu quả nghiêm trọng. Đây là ranh giới đòi hỏi bác sĩ phải vận dụng cả kiến thức và đạo đức. Dù vậy, điều này không làm giảm vai trò của người thầy thuốc; ngược lại, nó chuyển đổi bác sĩ từ người ra mệnh lệnh thành người đồng hành tận tâm. Bác sĩ có trách nhiệm truyền đạt thông tin, lắng nghe, giúp bệnh nhân khám phá các lựa chọn và hỗ trợ họ đưa ra quyết định phù hợp nhất với giá trị và mong muốn cá nhân.
Tóm lại, quan điểm của Martin H. Fischer không chỉ là một nguyên tắc đạo đức mà còn là lời nhắc nhở sâu sắc về tính nhân văn trong y học: bệnh nhân luôn là trung tâm của mọi hành trình chữa bệnh. Việc bác sĩ tôn trọng quyền chấp nhận hay từ chối lời khuyên chính là cách họ giữ gìn lòng nhân ái và phẩm chất nghề nghiệp cao quý của mình.
Nhóm Biên soạn NeoMedic
