Ho do ung thư phổi: Triệu chứng và chẩn đoán
Ho do ung thư phổi có thể sâu, nặng ở ngực hoặc nhẹ và khó nhận biết. Đôi khi, bạn có thể cảm thấy ngứa ở cổ họng hoặc cần khạc nhổ thường xuyên.
1. Ho do ung thư phổi là gì?
Một cơn ho dai dẳng không dứt hoặc ngày càng nặng hơn theo thời gian là một trong những triệu chứng phổ biến nhất của ung thư phổi. Bạn có thể nghĩ rằng ho do ung thư phổi phải rất nghiêm trọng, nhưng thực tế không phải lúc nào cũng vậy. Thậm chí, không có loại ho cụ thể nào có thể xác định chắc chắn rằng nguyên nhân là do ung thư phổi.
Ho do ung thư phổi có thể sâu, nặng ở ngực hoặc nhẹ và khó nhận biết. Đôi khi, bạn có thể cảm thấy ngứa ở cổ họng hoặc cần khạc nhổ thường xuyên. Cơn ho có thể nghe như có đờm (ho ướt) hoặc hoàn toàn khô.

Ho mãn tính là một triệu chứng phổ biến của ung thư phổi. Nếu bạn bị ho mãn tính và không biết tại sao, hãy gặp bác sĩ
Tất nhiên, ai cũng có lúc bị ho. Đây là một phản xạ tự nhiên giúp cơ thể loại bỏ các hạt bụi, dịch, chất kích thích hoặc các tác nhân khác ra khỏi đường thở. Ho là một phản ứng bình thường và cần thiết. Tuy nhiên, không phải cơn ho nào cũng giống nhau, đặc biệt là những cơn ho kéo dài. Điều quan trọng nhất là bạn cần chú ý đến thời gian ho kéo dài, đặc biệt nếu không thể xác định được nguyên nhân từ các yếu tố quen thuộc.
Các nghiên cứu cho thấy ít nhất 65% người mắc ung thư phổi đã gặp phải cơn ho kéo dài vào thời điểm họ được chẩn đoán. Tỷ lệ này tăng lên 80% hoặc hơn đối với những người ở giai đoạn bệnh tiến triển, khi ung thư đã lan sang các cơ quan khác trong cơ thể. Hãy trao đổi với bác sĩ càng sớm càng tốt nếu bạn có cơn ho không rõ nguyên nhân. Ung thư phổi sẽ dễ điều trị hơn nếu được phát hiện sớm.
2. Nguyên nhân gây ho do ung thư phổi
Ung thư phổi không phải lúc nào cũng gây ra ho, nhưng có một số lý do khiến triệu chứng này có thể xuất hiện:
- Trước tiên, các khối u trong phổi có thể gây kích ứng đường hô hấp và kích hoạt phản xạ ho.
- Ung thư phổi cũng có thể dẫn đến tình trạng dịch tích tụ giữa phổi và lồng ngực, được gọi là tràn dịch màng phổi. Tình trạng này có thể gây ho kèm theo khó thở và đau ngực.
- Ngoài ra, các khối u có thể làm hẹp đường thở, khiến cơ thể khó tống đờm ra ngoài. Điều này tạo điều kiện cho vi khuẩn bám lại trong phổi, dẫn đến các bệnh nhiễm trùng như viêm phế quản hoặc viêm phổi, cả hai đều có thể gây ho.
3. Các triệu chứng ho do ung thư phổi
Ho do ung thư phổi thường bắt đầu bằng ho khan (không có đờm) và xuất hiện theo từng cơn. Bạn có thể cảm thấy mình luôn cần khạc nhổ để làm sạch cổ họng. Theo thời gian, ho có thể trở nên nghiêm trọng hơn, dẫn đến ho ra máu hoặc đờm có màu gỉ sắt. Đây được gọi là ho ướt hoặc ho có đờm.
Ho do ung thư phổi thường dai dẳng, kéo dài hơn 8 tuần. Người mắc bệnh thường cảm thấy rất mệt mỏi và khó thở.
Những đặc điểm phổ biến của ho do ung thư phổi bao gồm:
- Khạc nhổ liên tục
- Ho ra máu hoặc đờm đặc giống như thạch
- Cảm giác ngứa trong cổ họng
- Ho khan hoặc ho có đờm
Ho kéo dài do ung thư phổi cũng có thể dẫn đến:
- Khó ngủ
- Buồn nôn hoặc nôn mửa
- Đau đầu hoặc chóng mặt
- Căng cơ
- Khó kiểm soát bàng quang
Dấu hiệu sớm của ung thư phổi
Ngoài tình trạng mệt mỏi và khó thở, ung thư phổi còn có thể gây ra các triệu chứng phổ biến như:
- Trầm cảm
- Sụt cân không rõ nguyên nhân
- Chán ăn
- Gặp khó khăn khi thực hiện các hoạt động thể chất
- Nhiễm trùng phổi mãn tính, chẳng hạn như viêm phế quản hoặc viêm phổi
Bên cạnh đó, bạn cũng có thể gặp các triệu chứng sau:
- Đau ngực (đặc biệt khi ho, hít thở sâu hoặc cười)
- Khàn giọng
- Thở khò khè
Dấu hiệu tiến triển của ung thư phổi
Khi ung thư phổi lan rộng sang các bộ phận khác trong cơ thể, bạn có thể gặp phải các triệu chứng sau:
- Đau ở xương hoặc các khu vực khác
- Sưng các hạch bạch huyết
- Các thay đổi về hệ thần kinh, chẳng hạn như đau đầu, yếu cơ, tê liệt hoặc mất thăng bằng
- Vàng da và vàng mắt
4. Điều trị ho do ung thư phổi
Việc điều trị ho do ung thư phổi phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra triệu chứng. Nếu ho bắt nguồn từ khối u, tình trạng này có thể giảm khi bạn điều trị ung thư phổi. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm hóa trị, liệu pháp miễn dịch, liệu pháp nhắm trúng đích, xạ trị hoặc phẫu thuật. Ngoài ra, bạn cũng cần điều trị các vấn đề sức khỏe khác có thể góp phần gây ra cơn ho.
Thuốc điều trị ho do ung thư phổi
Một số loại thuốc có thể được sử dụng để điều trị ho do ung thư phổi, bao gồm:
- Thuốc giảm ho, có thể là thuốc kê đơn hoặc thuốc không kê đơn.
- Thuốc giúp làm loãng và loại bỏ đờm (được sử dụng trong trường hợp ho có đờm).
- Thuốc hít giãn phế quản.
- Máy khí dung có chứa lidocaine.
- Thuốc opioid, chẳng hạn như morphine hoặc codeine.
Thuốc dạng hít
Thuốc dạng hít chứa corticosteroid có thể mang lại hiệu quả cho một số người. Tuy nhiên, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng. Corticosteroid có thể ảnh hưởng đến cách hệ miễn dịch phản ứng với một số phương pháp điều trị ung thư.
Phế dung kế
Bác sĩ có thể đề nghị bạn sử dụng máy đo phế dung khuyến khích, một thiết bị giúp mở rộng phổi và hỗ trợ bạn thở sâu hơn. Bạn có thể sử dụng thiết bị này tại nhà sau khi phẫu thuật. Bác sĩ hoặc y tá sẽ hướng dẫn bạn cách sử dụng đúng cách.
Liệu pháp nội soi phế quản
Trong một số trường hợp, liệu pháp nội soi phế quản có thể mang lại hiệu quả. Đây là phương pháp bác sĩ sử dụng các dụng cụ chuyên biệt để loại bỏ khối u khỏi đường thở. Phương pháp này có thể được thực hiện nhiều lần. Ngoài ra, bác sĩ có thể đặt một ống nhỏ (gọi là stent) vào đường thở để giữ cho đường thở luôn thông thoáng.
Các bài tập kiểm soát ho
Nếu cơn ho của bạn không có đờm, bác sĩ có thể gợi ý thực hiện các bài tập kiểm soát ho như một phương pháp thay thế hoặc kết hợp với các phương pháp điều trị khác. Nguyên nhân là vì ho liên tục có thể gây kích ứng, khiến bạn càng ho nhiều hơn. Ngoài ra, ho kéo dài cũng có thể khiến bạn mệt mỏi và khó thở. Một số cách giúp hạn chế ho bao gồm:
- Tự nhủ rằng bạn không cần ho nếu cơn ho không có đờm
- Uống nước từng ngụm nhỏ thường xuyên
- Ngậm kẹo hoặc đá viên
- Nhai kẹo cao su
- Nuốt mạnh
- Uống trà nóng pha mật ong và chanh hoặc trà gừng
- Sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc hít hơi nước
- Ngủ với tư thế đầu được nâng cao
- Ho nhẹ nhàng khi cần ho
Các phương pháp khác có thể hỗ trợ bao gồm:
- Massage cổ họng, cổ hoặc vai để giảm căng thẳng.
- Thực hiện các bài tập kiểm soát hơi thở để thư giãn cổ họng.
- Hít vào bằng mũi và thở ra qua môi mím chặt.
- Hít vào và thở ra chỉ bằng mũi.
- Hít vào qua mũi bằng vài hơi ngắn, sau đó thở ra nhẹ nhàng qua môi mím chặt.
5. Những nguyên nhân khác gây ho là gì?
Hóa trị và xạ trị có thể gây kích thích và dẫn đến ho. Tình trạng viêm hoặc sẹo sau phẫu thuật ung thư phổi cũng có thể là nguyên nhân. Tuy nhiên, không phải tất cả các cơn ho đều liên quan đến ung thư phổi hoặc các phương pháp điều trị của bệnh.
Nguyên nhân gây ho mãn tính
Các nguyên nhân phổ biến gây ho mãn tính bao gồm:
- Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).
- Hen suyễn.
- Các bệnh lý về phổi khác.
- Bệnh tim hoặc suy tim.
- Viêm phế quản mãn tính hoặc viêm phế quản do tăng bạch cầu ái toan.
- Trào ngược axit hoặc bệnh trào ngược dạ dày - thực quản (GERD).
Nguyên nhân phổ biến gây ho cấp tính, tạm thời hoặc không thường xuyên
Các nguyên nhân khác gây ho, thường tự khỏi hoặc chỉ xảy ra thỉnh thoảng, bao gồm:
- Ô nhiễm không khí
- Dị ứng với phấn hoa, nấm mốc hoặc bụi
- Chảy dịch mũi sau
- Cảm lạnh hoặc cúm
- Viêm phế quản, viêm phổi hoặc COVID-19
- Bệnh hen suyễn
Các chất kích thích gây ho
Nhiều chất kích thích hoặc tác nhân gây dị ứng trong môi trường có thể gây ra cơn ho, bao gồm:
- Khói
- Hóa chất, như các sản phẩm tẩy rửa hoặc nước hoa
- Nấm mốc
- Bụi
- Phấn hoa
- Lông thú cưng hoặc vảy da của thú nuôi
Các loại thuốc gây ho
Một số loại thuốc có thể gây ra tình trạng ho mãn tính, bao gồm:
- Thuốc ức chế men chuyển angiotensin (ACE inhibitors).
- Thuốc chẹn thụ thể angiotensin (ARBs).
- Leflunomide.
- Omeprazole.
6. Mẹo tự chăm sóc khi bị ho do ung thư phổi
Nếu bạn hút thuốc, hãy ngừng ngay lập tức. Đồng thời, cố gắng tránh tiếp xúc với những người đang bị bệnh, vì các loại virus đường hô hấp có thể gây nhiễm trùng và làm tình trạng ho của bạn trở nên nghiêm trọng hơn.
Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về các biện pháp tự chăm sóc tại nhà có thể hỗ trợ. Bác sĩ sẽ tư vấn những phương pháp an toàn để sử dụng trong quá trình điều trị ung thư. Dưới đây là một số gợi ý có thể hữu ích:
- Sử dụng thuốc giảm ho không kê đơn.
- Ngậm viên ngậm làm dịu cổ họng hoặc kẹo cứng.
- Uống nước ấm hoặc trà pha với mật ong hoặc gừng.
- Thực hiện các bài tập thở sâu hoặc thư giãn.
- Sử dụng máy tạo độ ẩm.
7. Khi nào bạn nên đi khám bác sĩ vì cơn ho?
Chỉ khoảng dưới 2% các trường hợp ho mãn tính là do ung thư phổi. Tuy nhiên, bạn nên đến gặp bác sĩ nếu cơn ho mới xuất hiện và kéo dài hơn vài tuần. Nếu bạn có tiền sử ho mãn tính, hãy thông báo cho bác sĩ nếu các triệu chứng của bạn thay đổi.
Dưới đây là một số câu hỏi có thể giúp bạn xác định nguyên nhân gây ho:
- Bạn đã bị ho trong bao lâu?
- Cơn ho có gây đau không?
- Bạn có cảm thấy cần điều trị để kiểm soát cơn ho không?
- Bạn ho bao nhiêu lần mỗi ngày?
- Có yếu tố nào làm cơn ho thuyên giảm hoặc nghiêm trọng hơn không?
- Cơn ho có làm gián đoạn cuộc trò chuyện của bạn không?
- Bạn có gặp khó khăn khi thở không?
Bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh nếu họ nghĩ rằng bạn bị nhiễm trùng phổi. Nếu bạn mắc viêm phế quản hoặc viêm phổi kèm theo ung thư phổi, thuốc có thể giúp bạn cảm thấy khá hơn trong một thời gian ngắn hoặc không. Hãy theo dõi và quay lại bác sĩ nếu cơn ho không biến mất hoặc tái phát sau vài tuần.
Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như chụp X-quang ngực, CT scan hoặc MRI có thể giúp kiểm tra tình trạng phổi của bạn. Bạn hoàn toàn có thể yêu cầu thực hiện các xét nghiệm này nếu bác sĩ không chỉ định.
Hãy tìm ý kiến thứ hai nếu bác sĩ của bạn không thể xác định nguyên nhân gây ho.
Mặc dù nhiều bác sĩ có thể chẩn đoán ung thư phổi, nhưng bạn có thể cần được hỗ trợ đặc biệt từ bác sĩ chuyên khoa phổi hoặc bác sĩ ung thư phổi. Đây là những chuyên gia được đào tạo chuyên sâu trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh liên quan đến phổi, bao gồm cả ung thư phổi.
8. Lưu ý
Hầu hết các trường hợp ho không phải là dấu hiệu của ung thư, nhưng ho dai dẳng lại là một triệu chứng phổ biến của ung thư phổi. Ho do ung thư phổi có thể biểu hiện theo nhiều cách khác nhau, vì vậy nếu bạn gặp phải cơn ho kéo dài và không rõ nguyên nhân, hãy đến gặp bác sĩ. Nếu cơn ho của bạn liên quan đến ung thư phổi, bác sĩ có thể hỗ trợ bằng các phương pháp điều trị và chiến lược giúp giảm bớt tình trạng ho.
9. Câu hỏi thường gặp về ho do ung thư phổi
Ho do ung thư phổi nghe như thế nào?
Ho do ung thư phổi có thể biểu hiện khác nhau ở mỗi người. Không có âm thanh đặc trưng nào có thể xác định rằng nguyên nhân gây ho của bạn là ung thư phổi. Nếu bạn bị ho và lo lắng rằng đó có thể là dấu hiệu của ung thư phổi, hãy đến gặp bác sĩ.
Ho có phải là triệu chứng phổ biến của ung thư phổi không?
Có. Ho mãn tính hoặc ho không rõ nguyên nhân được coi là một triệu chứng phổ biến của ung thư phổi.
Ho do ung thư phổi kéo dài bao lâu?
Ho do ung thư phổi thường kéo dài trong nhiều tuần và có thể trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian. Nếu ho xuất phát từ khối u phổi, tình trạng này có thể thuyên giảm sau khi điều trị ung thư. Ngoài ra, bạn cũng có thể thực hiện các biện pháp khác để giảm bớt cơn ho.