Hít khói từ đám cháy có thể gây tổn thương như thế nào?

Ngạt khí ở đám cháy nguy hiểm hơn các vụ tai nạn khí khác do những nguyên nhân khác nhau. Cùng tìm hiểu nguyên nhân và những tổn thương có thể gặp phải nếu hít phải khói từ đám cháy với Trung tâm Y khoa NeoMedic nhé!

Tại sao khói từ đám cháy lại độc?

Khói từ đám cháy chứa nhiều chất nguy hiểm có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe con người

Bản chất của đám cháy tạo ra nhiều khói có chứa nhiều hóa chất, những hóa chất này có thể bao gồm axit clohydric, amoniac, carbon dioxide, carbon monoxide, hydrogen sulfide và hydrogen cyanide. Khói từ sản phẩm như quần áo, len, bông, nhựa có thể tạo ra các chất hydro xyanua khi cháy, chất này tạo cản trở các tế bào hô hấp. Khí độc phổ biến nhất trong đám cháy là carbon monoxide khiến cơ thể thiếu hụt oxy, làm tổn thương hệ thần kinh, đẩy nạn nhân vào trạng thái hôn mê, bất tỉnh hoặc nặng hơn là tử vong.

Các tổn thương khi hít phải khói độc

Tổn thương do hít phải đám cháy là sự kết hợp của tổn thương do nhiệt hoặc hóa chất. Sau khi hít phải đám khói này, có những tổn thường không xuất hiện ngay (đặt biệt là tổn thương phổi), mà trải qua một thời gian (từ 24h đến 36 giờ) thế nên nhiều người hay chủ quan.

Tổn thương trực tiếp

Các triệu chứng:

• Bỏng mặt 
• Tổn thương mắt: cay mắt, đỏ mắt, gây bỏng giác mạc
• Cháy môi và lông mũi
• Thay đổi hô hấp (khàn giọng, ho, thở rít)
• Tiết nhầy niêm mạc
• Co thắt phế quản
• Phản ứng viêm

Ngộ độc carbon monoxide (CO)

 Carbon monoxide được thải ra trong quá trình đốt cháy, nó là loại không khí không màu và không mùi. Chỉ với 1% khí CO trong không khí cũng có thể khiến người hít phải gặp các triệu chứng: đau đầu, buồn nôn, choáng váng, khó thở, ngất, mất ý thức. Ngộ độc CO chiếm đến 80% nguyên nhân hàng đầu gây tử vong của các đám cháy và có thể gây những di chứng thần kinh muộn.

Phơi nhiễm cyanide 

Hydrogen cyanide (HCN)  là một hợp chất dễ bay hơi, hình thành do quá trình cháy không hoàn toàn các nguyên tố cacbon và nitơ trong đám cháy chứa bông, tơ tằm, gỗ, giấy, nhựa, xốp/bọt biển. Nếu hít phải một khối lượng lớn, bạn có thể nhiễm toan lactic nặng và ngừng hô hấp chỉ vài phút sau đó.

Nhiễm trùng thứ phát và suy hô hấp

Tổn thương biểu mô nội phế quản và phế nang dẫn đến tăng tiết chất nhầy, làm tăng số lượng mảnh vụn trong đường hô hấp và làm giảm số lượng và hiệu quả làm sạch của lông chuyển. Những vấn đề này góp phần gây tắc nghẽn đường thở nhỏ tiến triển, xẹp phổi, bất tương xứng thông khí/tưới máu và nhiễm trùng, gây khó khăn trong kiểm soát tổn thương do hít khói những ngày sau bị bỏng.

Hít phải khói độc ảnh hưởng đến hệ hô hấp và các cơ quan khác trong cơ thể

Cách hạn chế hít phải khói độc khi bạn đang ở trong đám cháy

Đầu tiên khi cháy nổ xảy ra, bạn cần phải xác định nơi cháy là ở trên hay ở dưới chỗ mình đang đứng. Nếu có khói từ thang bộ bốc lên, thì tức là cháy đang ở tầng dưới, bạn cần di chuyển lên chỗ cao hơn. Trong quá trình di chuyển, cần cúi khom và đi men theo tường, sử dụng mặt nạ phòng độc, nếu không có thì dùng khăn hoặc khẩu trang thấm ướt, bịt lên mũi và đầu.

Nếu bạn không thể di chuyển ra ngoài, hãy dùng các khăn ướt, bịt kín các khe cửa để hạn chế khói bay vào phòng.

Việc trang bị các vật dụng phòng cháy chữa cháy là rất cần thiết, đặc biệt là mặt nạ phòng độc!

Chẩn đoán tổn thương do hít phải khói từ đám cháy

Khi thoát ra được các đám cháy, bạn cần đến bệnh viện và các cơ sở y tế để kiểm tra sức khỏe ngay. Các danh mục khám để đánh giá mức độ tổn thương đó là: khám lâm sàng, xét nghiệm, soi phế quản, chụp X-quang

Khám lâm sàng

Khám lâm sàng là bước khám đầu tiên để phân loại mức độ nặng, nhẹ. Ở bước khám này, bác sĩ sẽ khai thác bệnh sử của người bệnh và thăm khám, đánh giá những thương tổn trực tiếp.

Xét nghiệm

Các xét nghiệm sẽ được thực hiện để kiểm tra đó là: Tổng phân tích tế bào máu, ure và điện giải đồ, khí máu động mạch, lactate máu, nồng độ COHb, AVDO2 (giảm nghĩa là mất khả năng sử dụng oxy).

Soi phế quản

Nội soi phế quản ống mềm là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh giúp bác sĩ kiểm tra tình trạng bên trong đường dẫn khí đi vào bên trong phổi. Phương pháp này có thể chẩn đoán tổn thương đường thở do hít khói. Soi phế quản ống mềm có thể nhìn thấy các mảnh vụn than, niêm mạc loét, xanh nhợt. Đây cũng là cách vệ sinh đường thở, loại bỏ các dị vật, chất nhờn gây tắc phế quản.

Chụp X-quang

Chụp X-quang là sử dụng chùm tia X có bức xạ cao, các tia X xuyên qua mô mềm và thành phần dịch trong cơ thể dễ dàng, từ đó tạo hình ảnh, các bác sĩ sẽ dựa vào hình ảnh này để chẩn đoán bệnh. Với phương pháp này, các bác sĩ sẽ nhìn thấy những tổn thương ở phổi như xẹp phổi lan tỏa, phù phổi hoặc viêm phế quản phổi.

Hãy trang bị cho bản thân những kiến thức, kỹ năng về phòng cháy chữa cháy để có thể bình tĩnh ứng phó với sự cố cháy nổ, hạn chế tối đa thiệt hại và thương vong.